Medinë Dauti (intervistuesja)

Sanije Nexhepi (e intervistuara)

Akronimet:MD: Medinë Dauti, SN= Sanije Nexhipi

 

MD: Pyetja e parë është qysh e kujton periudhën para luftës, para se me fillu lufta, para se me u largu?

SN: Po, para luftës 1 javë para se me ra NATO kanë ardhë na kanë lajmru neve serbtë, kanë thanë ikni prej katunit se na nuk kena siguri, nuk mujna me ju siguru, se i kena pas na në katun serbt, edhe s’kena siguri edhe patjetër duhet me ikë katuni. Na mrena javes kanë ardhë rasti pi llofces, te koka e Trillovs janë mytë dy vet, te kokajt janë mytë dy vetë, do kanë ardhë të plagostë në Bilinice me u sheru, tana në krye të javes kena ikë me traktora krejt.

Jena nisë neper mal, Rohovicë, Preshevë edhe kena shku në zonën neutrale.

Në zonën neutrale aty kena nejt tri ditë. Jena kanë gati 2000 veta a 3000 po.

Llojant edhe Presheva çka kanë mujtë me na pru buk me hanger, na kanë pru ushqime t freskta krejtë, me speca me pogaqa me kolica kanë bajtë na e kanë pru ushqimin me hangër.

Vishin në mbramje, na i kanë pru najllanat disa shatora vishin hajdeni se po nisen autobusat, po lshohet kufiri. Tamonë dojshum me dal, na kthejshin kthenu se spo lanë ata Makedont. Nuk na lejshin me hi. 3 ditë e 3 netë na kemi nejtë në zonë neutrale. Ka pasë gra, ka pasë fëmi, ka pasë të sëmurë, ka pasë gra shtatëzane, edhe mas tri nete në ora 12 të natës kanë ardhë autobusat e na kanë marrë.

Edhe nafaka familja komplet s’jena shpernda hiq, jena hyp me ni autobus jena kanë na 11 vetë, anëtarë të familjes teme, jena hypë me ata në autobus na kanë qu në shkollë të Vojanit.

Aty edhe kanë hi Makedont na kanë marrë në pyetje, qaq sa na jena kanë qaq të huptë, vllavi jem i madhi as fmive nuk ja u dike datëlindjet, i ka pas 4 fmi vllavi jem i madhi. Edhe e marrshin në pyetjë qysh i kanë fmia datëlindjet, ai qaq u hup ma edhe nuk ja u dike as datëlindjet.

Na kanë majt aty me thanë nja 4 orë, deri në 5 të mengjesit në shkollë të Vojanit. Në shkollë të Vojanit ka ardhë ni djalë i ri na ka vjedhë, tinza makedonëve. Krejtë ka nja ka nja na ka qitë edhe na ka hyp në kerr na ka qu në shpi të vet. Edhe kur jena shku na në atë shpijen, aj shpijen e re veq sa e kish maru na e ka qel deren, na e ka pru ni kantë ujë edhe durt.

Kur jena hi, ni kusheri i joni aty, rasisht e kena zatet me gjithë grujen, baba jem bash djalë t mixhes.

MD: Aha

SN: Ai me gru, me re me dy nipa edhe kena nejt na aty 3 ditë na kanë majt në Vojan, edhe na kanë pru me hanger na kanë marrë në mengjes krejt ato shpiat me renë na kanë qu me u pastru, na kanë pru tesha, na i kanëë marrë teshat na i kan la. Mas 3 dite hajde po shkojmi po na qojnë në Hotel. Hotla komunë të Kumanoves thirret, ka ardhë na ka marrë aj i zoti i shpijes Fati Zendeli o kanë, aj ka ardh na ka marrë me gjith këta ku kena nejt 3 kerre i kena mushë edhe na kanë qu në Hotel, 3 muj ditë na kena nejtë në Hotel.

Edhe ma, sdi sen ma shumë skom pa tjetersen.

Aty kena nejtë na kanë kqyr shumë mirë, jena ni si në shpi tonë, na i kanë lshu shpijen e re e kanë pas vetë kena nejtë antarët e familjes, vetë kena përgatit. Çka kanë mujtë me na pru me hanger, na kanë pru tesha, tani mo erdh edhe sociali na i dhashin dysheka, tesha çka kanë mujtë me pru aty o kanë veni te shkolla, me shku na me i marrë. Edhe na kanë pru veq shumë mirë aty kena kapercy 3 muaj ditë, as sjena kanë qe .. as sjena kanë .. për në atë anë ma shumë nuk di.

MD: Okej, qysh ka qenë përvoja e largimit prej shpisë?

SN: Shumë e ranë, shumë e randë se me dal kena lanen 3 frymë gja, kena lanë gati 40 pula, ato janë kanë me shpirt. Kena lanë krejtë pa ushqim pa kurgja o kanë shumë e randë, edhe na kanë përcejllë edhe sebët, dmth janë kanë serbet mas neve , per mos me na prek paramilitartë na kanë mbrojten. Veq ranë se na nuk e kena ditë as ku po na qojnë, se na nuk e dishim ku jemë tu shku, a jemë tu shku në mal, na murëm ushqimin, murëm dysheka me vete, 200 killa millë, gjalp, pasul krejtë tengjeret enë i morëm me vete na si po shkojmë në mal, po rrimë 3-4 ditë edhe kthehemi, veq kur na kanë qu në Preshevë kur e kena kapercy udhën për me shku në zonën neutrale paramilitart na kanë dal aty në rrugë, edhe aty kanë marrë çka kanë pasë gjinja kuleta ja u kanë lypë leternjoftimat, kuletat, vëllau jem qa ka pas pare me gjithë kuletë, me leternjoftim, traktorat na i kanë marrë na i kanë nalë aty me traktora me ushqim me krejtë kanë metë në zonën neutrale.

Edhe tjeter qekaq.

MD: Okej, ë a të kujtohet qysh o kanë kur jeni kthy në shpi?

SN: Po, kur jena kthy në shpi rrafsh 3 muj dit, mas 3 mujve kur jena kthy, kanë hi serbt kishin demtu, kishin praptu, diçka skanë pasë me marr, a dinë me vlerë nuk ka pas, veq ske pas qka me gjet, shkretë o kanë shpia, ka pas të thyme, ni kerr e kena pas qatë kerrin e kishin pas marre. Gjajen mas ni kohe i kena gjet, na kanë ardhën ku kanë nejtë nuk e di, shkretë. Viran viran ske pas ku me hi prej shkretit, se shpi pa gjin, derat e qelta krejtë krahum-krah, viran  kanë praptu viran o kanë shpia.

MD: Çfarë efekti menon që ka pas lufta në përgjithësi te populli ose te ju personalisht?

SN: Për këtë pyetje s’di çka të tham.
MD: Qysh po menon që ka ndiku kshtu, a o kanë e ranë a e keni kalu ma lehtë, a menon që hala ka ndikim qajo periudhë?

SN: Pasojat a?

MD: Po pasojat.

SN: Pasojat për momentin te une kur um kujtohet rasti se kena nejtë në atë zonën neutrale, unë qata e di ma të randësishmen qata e di për vetveten.

Se natë, terr burg, mal 3000 vetë me kanë aty, qentë kufinit lehshin aty mezi skomë marrë trauma qaty kamë pshtu.

Qaty e komë ni veten mas keqti, jena kanë 11 vetë të familjes, 11 antar kena flejtë në ni najllon, shator hesapi e kur i nijsha qentë tu leh une qatu mezi skomëmarr trauma komë pshtu se mu doke qe po vinë po na presin, se diten kur i pamë na paramilitarët rrugës tani ma qatu pak unë jomë friku ama komë pshtu, trauma skomë marrë, skomë pa diçka shumë të ranë qe per me pas trauma.

E komë pa ni rast qe ka ardh prej Kokajt, ni djalë i ri i ka pasën 18 vjetë me gjakë, te do kojshi tontë, qata e komë pa çka a e dinë si, kanë thanë erdh erdh erdh prej kukajt, e kishin plagos. Qata e komë pa, edhe qatë momentin e komë ni tepër rëndë si më ka ardh keq kur e komë pa në qatë moment djal i ri, po aj ka dashtë Zoti u sheru, edhe jetonë në Amerikë aj djali.

MD: Faleminderit.

SN: InshaAllah të krynë punë qeta.