Noli Sahatciu
Bjeshka Guri (intervistuesja)
Noli Sahatciu (e intervistuara)
Akronimet: BG=Bjeshka Guri, NS= Noli Sahatciu
BG: A po na tregon diçka për veten?
NS: Unë jamë Noli, i kam 31 vjet. Punoj kryesisht në marketing, po qetash kamë fillu me u marrë kapak edhe me film, me regji, edhe aktrim aty kty.
BG: A të kujtohet qysh ja ka nisë lufta ashtu memorjet e para të fillimit të asaj periudhe?
NS: Me të kallxu të drejten unë kam qenë 10 vjeçar ku ka fillu, edhe nuk është që e mbajë mend shumë sepse në përgjithësi më kanë kursy ose më kanë mbrojtë prindtë bajagi shumë.
Kështuqë nuk është që e mbajë mend si një periudhë shumë të trishtueshme, si përshembull kur kemi shku në kufi që manej muj me hi edhe ma detajisht. Kemi pritë ashtu tonë ditën me nanën edhe hallat, po kanë qenë edhe çikat edhe djemtë e hallës edhe ashtu për neve ka qenë deri dikun fun, nashta kemi lujtë, kemi bo sene bashkë, ka pasë edhe fmi të tjerë.
Po, mandej d.m.th kur e kemi folë edhe me prindë ashtu tegojnë që, për shembull nana e ka ditë ma heret i kanë tregu kur kanë me ndodhë bombardimet, për shkak se ka punu për World Vision që o kanë një organizatë që i ndihmon rfugjatëve, edhe asaj i kanë tregu 2 herë gabueshëm, domethanë 2 herë i kanë tregu edhe jemi nisë për në Shqipëri, unë nana edhe motra. Jemi nisë nuk kanë ndodhë bombardimet, jemi kthy, mandej jemi nisë edhe niherë nuk ka ndodhë jemi kthy, edhe heren e tretë ashtu prapë e kanë thirrë edhe ashtu a e keni përnime a jo a e din, edhe qajo o kanë përnime e vertetë sepse të nesermen kanë ndodhë bombardimet.
Mandej jemi nisë me nanën edhe hallat, babi edhe burrat e hallave kanë ndejtë, edhe gjyshi e gjyshja. Edhe ashtu në autobus që kemi shku deri te kufini o kanë ashtu i stërmbushun edhe ndoshta.
BG: Qysh ka qenë momenti i ndamjes të familjes, a e ke pasë një ide për çka jeni tu dalë?
NS: Jo, ashtu përnime sa ma pak ose hiq informata s’na kanë jep, për me na mbrojtë. Kështuqe edhe qato herë që kemi shku në Shqipni diqysh o kanë aa po shkojmë me vizitu gjyshin, se ai ka qenë në Tiranë atje prej të ‘80 ave.
Edhe kurgjo, shumë e kanë mbajtë në Karantinë qatë frikën edhe stresin se çka po ndodhë.
Kështuqë po, ndoshta, për mu faktikisht çka ka qenë shumë e randë ka qenë që jom deshtë nonstop me i ndrru shkollat, a din ashtu si me than kur kemi dalë prej Kosovës mas pari kemi shku në Dibër nja 2 ditë, mandje kemi shku në Tiranë te gjyshi, edhe komë shku në shkollë aty nja 2-3 muaj, edhe s’ka qenë shumë lehtë se ashtu se komë ditë gjuhën bash qysh e folin aty. Plus fëmitë dinë me kanë pakë ngucakeqa edhe ashtu s’më kanë pranu shumë lehtë, kryesishtë shkaku i gjuhës.
Po okej. Mandej kemi shku në Kanadë, se babi ka punu për Ambasadën Kanadeze në Tiranë, nja 2-3 mujë, edhe kemi shku në Kanadë edhe atje prap është dashtë me kriju shoqëri të re, kamë qenë i vogël ashtu, se kam ditë anglishten shumë shumë mirë.
Edhe atje kemi nejtë 1vit e gjysë, mandej jemi kthy prapë, jamë kthy në shkollë fillore këtu, kamë nejtë 1 vit mandej prapë kemi shku në Kanadë edhe atje prej fillimit o kanë shkolla e mesme, është njëfar periudhe edhe teenager ashtu u bajke tranzicionale.
Edhe unë si njeri kamë qenë pakë ma i mbyllur, s’është që komë mujtë me kriju shoqëri shumë shumë shpejtë, a dinë ashtu më ka vyjtë kohë, e sa i bojsha disa shokë mu deshke prapë, se mandej prapë jemi kthy në Kosovë, e në shkollë të mesme mandej në Mehmet Akif, plus çika e tezes ka qenë një klasë ma naltë, domethanë patë hi në klasën e 10-të menjeherë, edhe unë mandej dojsha me qenë me ta, edhe kom kalu një klasë, po mandej i bike që krejtë qata shokët e shkollës fillore që i kamë pasë që kanë shku në Mehmet Akif kanë qenë ni klasë ma e ulët, kështu që s’jom kanë në klasë me ta. Kështuqe kurqyshë nuk më bike me kanë me ni shoqni, e qajo për mu o kanë pak ashtu lodhëse, a dinë se në një moment i kamë thanë nanës në Mehmet Akif kur kamë qenë Pse smë keni lanë në Kanadë, s’po du me kanë, s’pe njoh kërkon, plus ishin ni vit ma të mdhojë ata krejtë, se në qatë periudhë lunë rol.
Btë a din ashtu është interesant nastha storja kur kemi qenë në kufi, nana që punu për World Vision ashtu, kemi qenë në një listë na edhe hallat qe me mujtë me kalu ashtu kufinin, po krejtë ditën s’na kanë lanë, na kanë qitë problem. Edhe nana o kanë qatu në zonë neutrale, e na ishim knej, kolona e kerreve, hallat, plotë njerz.
BG: A të kujtohet çfarë atmosfere ka mbizotëru në kufi?
NS: Po menoj, pakë a shumë s’o kanë e mirë a din e ke vrejtë që diçka është njëfar stresi, njëfar ngejcje, energji spo di qysh me thanë ashtu, njerztë në panik po prapë neve ashtu na e bojshin mos me thanë rrafsh, po na mbrojshin, na e krijojshin nifar mbështjellësi që its OK, na veq jemi tu shku me ndrru vendin, po pse spe di saktë, ose se komë ditë në atë kohë.
Edhe shkaku që isha me dy djemtë e hallës që shumë i di, unë isha safe, edhe nuk është që na ka ndodhë najsend, ishin ata forcat speciale të Serbisë që ishin të maskum mos gabofsha, domethanë pamja e qatyne pakë ish që diçka nuk është në rregull, po në përgjithësi ashtu edhe hallat, se nana rrike aty, se këta të World Vision i thojshin mos dil këndej prej Zonës Neutrale se munet me u kthy.
Kështuqë ajo rrike atje, na ishim knej, mandej ka fundi i ditës këta forcat speiclae na thanë qiky autobusi i fundit për Prishtinë, edhe me forcë i kanë qitë krejtë qa janë kanë përtej kufinit ka Kosova. Përveç mu edhe motrës, se nana i ka pasë pasaportat tona. Edhe mandej kemi metë na vetë ashtu për një kohë, edhe nana kur na ka pa mas një kohe ka dalë prej zones neutrale ka ardhë me neve edhe ashtu pak a shumë ka hjekë dorë që okej du me kthy tash, edhe tu e kalu kufinin i ka bo telefoni edhe njana prej kolegeve të veta ja bon ashtu po ju lajnë me kalu, kthehuni qetash mos e kaloni kufinin. Edhe nana ashtu në qatë eufori ju thot edhe hallave ej kthehuni, edhe krejtë njerztë që janë aty nisen me u kthy edhe kjo jo jo jo veç…
Ata krejt aaa a po e din.
Edhe nejse, në fund del që faktikisht kishmi mujtë me kalu krjet në mengjes kufirin, po një oficer që o kanë aty për inati e ka pasë listën, po e ka shti në fund në fiokë edhe ka thanë jo se di, s’di për ta. E në fund u ndrru, kur e ka thirrë ajo koleg’ja u ndrru oficeri, edhe tjetri ka hi këta të World Vision tanë ditën e kanë lutë, edhe ky e ka gjetë edhe ka thanë po more kaloni.
Edhe mandej nesër kemi shku në Dibër, nja dy ditë kemi nejt atje. Për neve nashta qajo ka qenë shqetësuese, po babi, gjyshi, gjyshja, halla e madhe edhe burri edhe fmitë e sajë kanë qenë në Kosovë në Prishtinë, edhe kanë nejtë në podrum të shpisë, gjatë qasaj kohës më të rrezikshme, edhe o kanë tmerr për ta pernime se janë kanë ashtu krejt dritaret e mshelne, veq me qira, tu mos guxu me folë, ashtu radios tu ia lëshu veq pakë zanin ose diçka.
A din, i kanë pas bo gati disa çanta, se gjyshi ka ditë edhe me kepë, aty i kanë shti pasaportat, do sene elementare pak pare diçka edhe o kanë plani nëse hin policia, nonstop tu pritë me ju hi në shpi, e nëse hin policia kanë pasë planin qysh me dalë prej dritareve, mas pari fëmitë, ata le të pshtojnë mandej kta a mujnë a jo s’ka lidhje, po fatmirësisht nuk kanë ndodhë që kanë hi, kanë marrë vesh dikurë që ësthë pak më safe (sigurtë) për me udhëtu edhe mandej kanë dalë ata, edhe i kanë marrë krejt kojshitë kush nuk kanë pasë kerre, janë kanë ka 8-9 veta në kerr, edhe kanë shku qashtu për kufi, mandej atje i kanë shti me i lanë kerret. Edhe aty fati që burri i halles o kanë doktor, e ka gjetë një pacient të vet që o kanë në doganë aty, edhe shkaku i qasaj i kanë lanë me kalu.
Po tregon nana që kur kanë ardhë në Dibër babi me gjyshin e me krjet kta, o kanë ashtu Skelet, tepër ka hupë peshë se nja ni muaj ka nejtë qashtu.
Edhe a din mandej tan ditën qashtu, sdi a ka qefë babi me kallxu po veq ka kajtë, nja 2-3 dit kurqysh s’mujke me ardhë në vete. Se o kanë krejt ajo analina që e ka majtë, edhe mandej në Dibër jan kanë të sigurtë, edhe mandej veq ja ka lshu krejt edhe veq a dinë.
E nejse, po se di nashta përnime nuk është qaq dramatike storja jeme, ma shumë është prej çka kanë ndi prindtë edhe ndoshta qajo qysh ka mujtë me u transmetu te na. E di që nuk janë kanë në disponimin ma të mirë në qatë kohë, në Shqipëri as në Kanadë në fillim.
BG: Në kanadë ku keni nejtë?
NS: Në Vankuver kemi nejtë, në fillim na kanë marrë familja e një kolegu tjetër të nanës që ka punu për Vorld Vision, edhe na kanë strehu na kanë marrë në shpi të vetë, edhe ashtu njerëz ma të mirë s’di a njoh.
Na kanë lanë me jetu aty 6-7 muajë derisa kemi mujtë me marrë një banesë tonën, përshkak se mandej e kemi marrë edhe këtë Vellfare, a din që shteti i ndihmon refugjatëve edhe njerzve që skanë.
Po menodj, hala kemi kontakt me ta. Tash prindtë janë në Kanadë në fakt, edhe ashtu janë tepër shokë të ngushtë të tyne.
BG: A të kujtohet a keni pa refugjatë prej Kosovës në Kanadë tjerë, a keni pasë lidhje me ta?
NS: Po, kur kemi shku mandej në qatë banesën e parë që kemi dalë, aty janë kanë nja 4 banesa reth edhe një oborr mrena, po aty ka pasë shumë shqiptarë, edhe jamë shoqru une me ta edhe o kanë shumë.
E mandej prej njanit të tyne qështu kamë ni që njani e ka pasë storjen teper tragjike, ashtu qe krejt familja ju ka kallë në luftë, edhe ky ashtu ka provu me pshtu motren e vetë, ska mujtë, e kanë gjujtë me plum mandej ka ikë.
Diqysh qaj o kanë ballafaqimi im i parë, Ëooë çfarë perjetimi paska pasë ashtu që se prap ndoshta në qatë kohë shumë pakë komë ditë për luftën, thjeshtë o kanë OK, jemi tashë në Kanadë, s’disha çka oshtë tu ndodhë, thjeshtë, a din nashta që pak prindtë, nuk i marrin seriozisht fmitë, se i trajtojnë si fmi. Kështuqë nuk ju jepin informata ma shumë se qe duhet, s’dojnë me i tutë ose me i traumatizu.
Po ja në përgjithësi ma shumë komë kuptu me kohë se pernime çka o kanë puna, ndoshta edhe sa me fat kamë qenë, edhe familja jeme edhe unë.
BG: A keni marrë lajme prej Kosovës, a të kujtohet në atë moshë, për çlirimin?
NS: Po, sa e mbaj mendë qatu në Diber kur kemi qenë e kqyrshim telivizorin nënstop si Religiously ish qajo koha e lajmeve edhe po kur e patëm marrë vesh që u çliru ka qenë shumë ni gëzim, po unë nuk e di a kamë qenë aty apo edhe këtë e kam informatë prej babit qajo euforia e çlirimit.
Spo di spo di çka tjetër me ju tregu pakë a shumë.
BG: Kur jeni kthy në Kosovë, a ka zgjatë shumë qajo periudhë që keni nejtë në Kanadë?
NS: Domethanë 1 vit e gjysë kemi nejtë në Kanadë, mandej jemi khty.
BG: A të kujtohet pak a shumë çfarë kujtime ke prej asaj kohe të kthimit?
NS: Spo di, diqysh o kanë pakë a shumë normale jam kthy në shkollë, jom kanë më shoktë dhe shoqet që i kam pasë, edhe në përgjithësi.
BG: A o permend lufta, edhe çka ka ndodhë?
NS: Jo, jo shumë pakë, interesant, pernime o kanë nashta si një send që nuk kanë dasthë me e pranu që ka ndodhë.
O kanë diqysh veq njëfar muri i qatyne informatave negative që ashtu nonstop na i kanë majtë para syve mu edhe motres. Kështuqë se di, pernime ashtu po të them që qaj shoku që o kanë në Kanadë o kanë informata e parë reale qe okej, qe çka është lufta se se kam ditë nashta si koncept.
Po okej, kanë djegë njerz, e ka pa motrën tu ju djegë para syve, sdisha ashtu me procesu.
Po e vrejsha që edhe ai ka qenë shumë jostabil, jam përla me ta. Se normalisht që ka qenë i traumatizumë.
BG: Nëse s’ki diçka tjetër me shtu.
NS: Spo di, jo.
BG: Faleminderit!\
NS: Edhe ty.