{"id":578,"date":"2020-05-21T06:18:48","date_gmt":"2020-05-21T06:18:48","guid":{"rendered":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/site\/?p=578"},"modified":"2021-08-19T08:46:34","modified_gmt":"2021-08-19T08:46:34","slug":"valbona-bylykbashi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/valbona-bylykbashi\/","title":{"rendered":"Valbona Bylykbashi"},"content":{"rendered":"

[vc_row wrap_container=”yes” section_text_color=”light” text_align=”justify”][vc_column][vc_column_text]<\/p>\n\n

[\/vc_column_text][vc_column_text]Bjeshka Guri (intervistuesja)<\/p>\n

Valbona Bylykbashi (e intervistuara)<\/p>\n

Akronimet: BG=Bjeshka Guri, VB= Valbona Bylykbashi<\/p>\n

VB: Jam Valbona Bylykbashi. Jetoj n\u00eb Prishtin\u00eb. Punoj si menaxhere me ni kopsht k\u00ebtu n\u00eb Prishtin\u00eb.<\/p>\n

BG: A po m\u00eb tregon di\u00e7ka p\u00ebr luft\u00ebn \u00e7ka t\u00eb kujtohet kur ja ka nis?<\/p>\n

VB: Luft\u00ebn? Patjet\u00ebr. Lufta ka prek\u00eb shum\u00ebk\u00ebnd. Edhe un\u00eb ni pjes\u00eb, e kom ni histori prej luft\u00ebs. Fillimisht po ja filloj qysh kem fillu me dal\u00eb prej shpis\u00eb, si krejt. N\u00eb Prishtin\u00eb kan\u00eb ardh\u00eb na kan qit prej shpis\u00eb. Kena shku n\u00eb stacion t\u00eb trenit tani ku \u00ebsht\u00eb tash.<\/p>\n

BG: A ka qen\u00eb z<\/p>\n

hvendosja e dhunshme? VB: Me patjet\u00ebr q\u00eb \u00ebsht\u00eb e dhunshme. Kan\u00eb ardh\u00eb policia dhe na i kan\u00eb mshu der\u00ebs. Jena dal edhe nuk e kena dit\u00eb ku e \u00e7ka. Krejt kolon\u00eb jena kan\u00eb, krejt njer\u00ebzit, mahalla qysh kena qen\u00eb. Edhe n\u00eb stacion t\u00eb trenit, nuk \u00ebsht\u00eb dit\u00eb \u00e7ka po bahet. Aty kena nejt ton\u2019 nat\u00ebn ni nat\u00eb edhe mandej me tren kush ka mujt\u00eb e qysh ka mujt\u00eb. Jena hi n\u00eb tren edhe jena shku n\u00eb Bllac\u00eb. Aty kena nejt dy jav\u00eb, n\u00eb Bllac\u00eb. Ka qen\u00eb krejt e hapt\u00eb pa kurgjo hiq. Aty mandej vet njer\u00ebzit kan bo shatorra. P\u00ebr dy jav\u00eb dit\u00eb rresht, mandej jena organizu, na njer\u00ebzit, qysh ka qen\u00eb edhe ajo pjesa me prit aty n\u00eb kufi. Mandej n\u00eb Maqedoni me dal\u00eb. Nuk e kena dit\u00eb ku po shkojm\u00eb. Me autobusa, dikush ka shku n\u00eb Strug\u00eb, dikush ka shku n\u00eb Norvegji, nuk e di se ku kujna i ka ra me shku. Ne e kena pas\u00eb fatin me qen\u00eb n\u00eb Shqip\u00ebri, n\u00eb Ersek\u00eb, n\u00eb kufi me Greqin\u00eb. \u00cbsht\u00eb nj\u00eb vend i vog\u00ebl. Aty jena kan\u00eb e kena nejt p\u00ebr tre muaj dit\u00eb edhe kem nejt\u00eb me ni konvikt. Ka pas\u00eb nga t\u00eb gjitha moshat, gjithfar\u00eb njer\u00ebzish, t\u00eb prekt\u00eb edhe ata nga lufta normal. Aty e kam pas\u00eb edhe nj\u00eb histori kur burri jem Valdeti ka shku n\u00eb ushtri prej aty.<\/p>\n

BG: Dometh\u00ebn\u00eb keni dal\u00eb t\u00eb gjith\u00eb si familje?<\/p>\n

VB: Po jemi dal\u00eb komplet familja. Vjehrra jo, ajo ka mbet\u00eb k\u00ebtu sepse nuk ka mb\u00ebrri me dal\u00eb edhe e kan\u00eb kthy policia.<\/p>\n

BG: E p\u00ebr \u00e7far\u00eb arsye e kan\u00eb kthy?<\/p>\n

VB: Arsyeja q\u00eb e kan\u00eb kthy \u00ebsht\u00eb se kan\u00eb qen\u00eb me motr\u00ebn e vet. Motra e vet nuk ka mujt\u00eb me ec\u00eb edhe i kan\u00eb kthy, se ajo ka qen\u00eb me shtag\u00eb nuk ka mujt\u00eb me ec\u00eb edhe i kan\u00eb kthy n\u00eb shpi. Ajo ka q\u00ebndru n\u00eb Prishtin\u00eb.<\/p>\n

BG: E kan\u00eb kthy policia?<\/p>\n

VB: Po. Mandej n\u00eb Ersek\u00eb mas 10 dit\u00ebve q\u00eb kena shku, burri \u00ebsht\u00eb shku edhe \u00ebsht\u00eb lajmru n\u00eb Kor\u00e7\u00eb vullnetar p\u00ebr me shku n\u00eb U\u00c7K. Ka shku atje n\u00eb Burrel. St\u00ebrvitjet i kan\u00eb pas 1 jav\u00eb -10 dit\u00eb, masandej prej atyhit ka qen\u00eb n\u00eb Koshare, prej aty edhe mandej n\u00eb Prishtin\u00eb ka ardh\u00eb. Un\u00eb nuk e kam dit\u00eb, kam qen\u00eb n\u00eb Burrel… n\u00eb Ersek\u00eb, m\u2019fal. Edhe nj\u00ebkoh\u00ebsisht jam kan\u00eb edhe shtatzan\u00eb at\u00ebher\u00eb me fmin\u00eb tem t\u00eb par\u00eb.. tash dy i kam, po me Arbrin. Edhe mandej…<\/p>\n

BG: Qysh ka qen\u00eb eksperienca p\u00ebr ty si nj\u00eb gru shtatzan\u00eb?<\/p>\n

VB: Shum\u00eb e v\u00ebshtir\u00eb. Sa ishte edhe Valdeti, ma ndryshe. N\u00eb momentin q\u00eb edhe ai shkoi, shum\u00eb e rand\u00eb. Kish njer\u00ebz q\u00eb nuk i njofsha por q\u00eb u familjarizum me nj\u00eb an\u00eb. Rrishim gjith\u00eb bashk\u00eb. Me hanger kena hang\u00ebr n\u00eb nj\u00eb sall\u00eb t\u00eb madhe t\u00eb gjith\u00eb bashk\u00eb. Mandej un\u00eb p\u00ebr familjen tem nuk kam dit\u00eb kurgjo absolut, p\u00ebr nan\u00ebn babin edhe tre v\u00ebllez\u00ebrit e mi. Ata kan\u00eb qen\u00eb n\u00eb Stankovec. Para se me shku n\u00eb Stankovec, kan\u00eb shku me ni fshat t\u00eb Prishtin\u00ebs, q\u00eb quhet Marec edhe aty kan\u00eb nejt, me t\u00eb than\u00eb t\u00eb drejt\u00ebn, nj\u00eb muaj. Pas nj\u00eb muaji kan\u00eb shku policia edhe i kan\u00eb hjek edhe prej atje. Rrug\u00ebs i kan\u00eb ndalu gjysm\u00ebn e njer\u00ebzve. Kon kan\u00eb desht\u00eb, normal policia po them, se ata kan\u00eb qen\u00eb paramilitar\u00eb. Edhe qysh jon kan\u00eb n\u2019kolon\u00eb, sikur me iu than\u00eb: \u201cti hajde, ti rri… ti hajde, ti rri\u201d. Aty fatkeq\u00ebsisht ka qen\u00eb edhe babi jem, q\u00eb sot nuk \u00ebsht\u00eb. E kan\u00eb nda prej kolon\u00ebs, prej vllaznive edhe prej nan\u00ebs, edhe i kan\u00eb pushkatu d.m.th., i kan\u00eb qu me ni shpi, masandej mas ni dite ose ku e di une, nuk e di sakt\u00eb se nuk kam desht\u00eb… qaq m\u00eb dhem shum\u00eb… nuk kam desht\u00eb krejt n\u00eb detaje. Se mendoj q\u00eb hala osht dikund. Un\u00eb nuk kam dit\u00eb, jam kan\u00eb atje edhe e kam marr\u00eb vesh p\u00ebrmes … momentin q\u00eb \u00ebsht\u00eb nis autobusi i par\u00eb p\u00ebr me hi n\u00eb Kosov\u00eb prej Ersek\u00ebs, un\u00eb jam kan\u00eb ajo q\u00eb kam lyp\u00eb me ardh\u00eb. Edhe u organizu, n\u2019momentin e fundit un\u00eb jam nis\u00eb. Un\u00eb s\u2019e kam dit\u00eb as Valdeti ku \u00ebsht\u00eb, po as p\u00ebr familjen tem. Edhe kam than\u00eb q\u00eb du mu kthy.<\/p>\n

BG: Edhe gjat\u00eb luft\u00ebs?<\/p>\n

VB: Po po. Jo, masi q\u00eb kan hi d.m.th. NATO e ushtria e U\u00c7K-s\u00eb, edhe kam vendos\u00eb mu kthy. Autobusi i par\u00eb q\u00eb ka hy prej Ersek\u00ebs n\u00eb Prishtin\u00eb, un\u00eb jam kan\u00eb aty edhe kam ardh\u00eb. N\u00eb momentin q\u00eb kam mb\u00ebrri n\u00eb Prishtin\u00eb, tash Veternik…<\/p>\n

BG: A t\u00eb kujtohet qysh \u00ebsht\u00eb kan\u00eb mas luft\u00ebs, k\u00ebshtu vizualisht?<\/p>\n

VB: Po, at\u00eb kesh tu e than\u00eb. N\u00eb momentin q\u00eb kemi mb\u00ebrri n\u00eb Veternik, e nijshe nji, nji bosh q\u00eb e ki ndihesh, jo ashtu e plot\u00eb, edhe pse nuk e disha p\u00ebr babin edhe p\u00ebr Valdetin q\u00eb ai ka ardh\u00eb n\u00eb Kosov\u00eb. N\u00eb momentin q\u00eb kom ardh\u00eb tash te plepat ku jan\u00eb, aty na ka zbrit edhe autobusi … pa njer\u00ebz, gjith\u00e7ka e zbraz\u00ebt ka qen\u00eb. Edhe kam shku n\u00eb shpi, e kam pas edhe motr\u00ebn e Valdetit, ajo ka qen\u00eb 6 vje\u00e7e. Kam shku n\u00eb shpi, krejt rrug\u00ebt e zbrazta. Pos na q\u00eb kena ardh\u00eb me at\u00eb autobus edhe jena shp\u00ebrnda. Kur kam shku n\u00eb shpi e kam pa q\u00eb ka ardh\u00eb Valdeti. Un\u00eb nuk e kam dit\u00eb. N\u00eb fakt, me nda edhe ni pjes\u00eb… Sa ishim n\u00eb Ersek\u00eb, vjehrra n\u00eb Prishtin\u00eb… edhe tash gjithmon\u00eb folshim me telefon. \u00c7do t\u00eb tret\u00ebn dit\u00eb e kena pas\u00eb mu nd\u00ebgju me telefon. Shkojshim n\u00eb post\u00eb na edhe e thirrshim me fiks at\u00ebhere. Edhe na folshim, ajo: \u201cama edhe Valdetin, ku \u00ebsht\u00eb Valdeti?\u201d. Mu mu deshke mi thon\u00eb osht tu punu ktu p\u00ebr me marr\u00eb naj pare p\u00ebr me u ushqy se nuk kishim, ve\u00e7 me ndihma at\u00ebher\u00eb. Edhe ashtu, tre muaj dit\u00eb un\u00eb nuk i kam tregu hiq, 2 muaj e gjysm\u00eb af\u00ebr tre, sa i bjen tani. Edhe ai ka mb\u00ebrri n\u00eb Prishtin\u00eb. N\u2019momentin q\u00eb un\u00eb, ajo nuk e ka dit\u00eb d.m.th. q\u00eb u kan\u00eb n\u00eb U\u00c7K… edhe un\u00eb pe thrras\u00eb at\u00eb dit\u00eb, kisha me fol\u00eb me telefon. E kisha dit\u00ebn q\u00eb folshim. Edhe pe thrras me telefon. N\u00eb momentin q\u00eb pe thrras, ajo po ma b\u00ebn\u00eb: \u201c O ti veq sa t\u00eb vish k\u00ebtu q\u00eb s\u2019m\u00eb ke tregu q\u00eb Valdeti ka qen\u00eb ushtar. Edhe un\u00eb po i them: \u201cKush t\u00eb ka thon\u00eb, nuk osht e v\u00ebrtet\u00eb se Valdeti \u00ebsht\u00eb tu punu\u201d. Ajo thot\u00eb: \u201cjo merre n\u00eb telefon se Valdeti ka ardh\u00eb prom k\u00ebtu\u201d. Edhe mandenaj aty e kam marr\u00eb vesh q\u00eb ai ka ardh\u00eb para neve k\u00ebtu. P\u00ebr pjes\u00ebn tjet\u00ebr… n\u00eb momentin q\u00eb kam mb\u00ebrri n\u00eb shpi at\u00eb dit\u00eb masi jena kthy, gjan\u00eb e par\u00eb q\u00eb e kom lyp… ashtu e lodhne jam kan\u00eb, plus shtatzan\u00eb n\u00eb muaj t\u00eb kat\u00ebrt… e kam lyp q\u00eb duhna me shku edhe me gjet babin, ku e qysh. Edhe e pyes Valdetin se ku jan\u00eb, a e din, a ke fol me ata, a e din ku jan\u00eb, qysh \u00ebsht\u00eb situata me ta. Edhe m\u2019thot\u00eb, po thot\u00eb… edhe djemt\u00eb edhe nana jan\u00eb po p\u00ebr babin t\u00ebnd nuk po e dina hala sepse i kan\u00eb marr\u00eb nj\u00eb pjes\u00eb edhe nuk po dihet ku \u00ebsht\u00eb, as \u00e7ka u bo me ata njer\u00ebz. Edhe un\u00eb insistoj q\u00eb aty ku i kan\u00eb nda, aty du me shku me i kqyr edhe me hulumtu. U munova n\u00eb at\u00eb m\u00ebnyr\u00ebn tem me nxjerr naj fjal\u00eb di\u00e7ka, po nuk mujsha, k\u00ebshtu q\u00eb, thash\u00eb du me shku e me kqyr prej asaj pjes\u00ebs q\u00eb i kan\u00eb ndal\u00eb edhe t\u00eb vetim dik\u00eb e t\u00eb hulumtoj di\u00e7ka mos po marr vesh di\u00e7ka. N\u2019momentin q\u00eb e ka pa q\u00eb nuk po munet mem than\u00eb di\u00e7ka, ma bojke: \u201chajt se nes\u00ebr\u201d, ma bojke \u201chajt se t\u00eb shohim mos n\u00eb televizion, mos po ka dikush najsen e po zbulon di\u00e7ka se ti s\u2019munesh. As un\u00eb s\u2019kam mujt\u00eb kurgjo.\u201d. Edhe e pa q\u00eb nuk ka kthim. Un\u00eb vendosa q\u00eb veq se duhna me u nis me shku edhe me pa. At\u00ebher\u00eb m\u2019ka thon\u00eb: \u201cJo, duhesh me u bo e fort\u00eb edhe me u bo burrnesh\u00eb se babin qysh prom e kem varros\u00eb\u201d. P\u00ebrnime ka qen\u00eb nj\u00eb sen shum\u00eb shum\u00eb i rond\u00eb se kam qen\u00eb shum\u00eb e lidht\u00eb me to. Mandej kam shku te nana. Normal, t\u00eb pamet qysh i bajna na. Edhe kjo \u00ebsht\u00eb pjesa. Mandej, krejt pjes\u00ebt: qysh kan\u00eb shku, qysh e kan\u00eb gjet\u00eb, qysh e kan\u00eb hjek prej … d.m.th. njana pjes\u00eb e trupit qysh ka qen\u00eb n\u00eb krah\u00eb ka qen\u00eb krejt si skelet, asht, qysh dush t\u2019i thojm\u00eb. Pjesa tjet\u00ebr ma … un\u00eb nuk e kam pa, un\u00eb e kam pa videon q\u00eb e kan bo. \u00cbsht\u00eb shum\u00eb e v\u00ebshtir\u00eb… edhe sot a besoni … jan\u00eb k\u00ebto keset e zeza t\u00eb b\u00ebrllogut q\u00eb i marrim i qesim… veq zori se ato nuk i kisha pa kurr\u00eb n\u00eb jet\u00eb. Nji njeri si ai qysh ka qen\u00eb, edhe me pa qysh \u00ebsht\u00eb varros\u00eb, \u00ebsht\u00eb shum\u00eb e rand\u00eb, shum\u00eb e rand\u00eb. Edhe ai u varros\u00eb qashtu dometh\u00ebn\u00eb. E kan\u00eb hek, e kan\u00eb qit\u00eb n\u00eb at\u00eb kese edhe e kan\u00eb varros\u00eb. Se u gjet\u00eb nd\u00ebr t\u00eb par\u00ebt. Krejt ata q\u00eb jan\u00eb vra n\u00eb fshatin Makofc, ky \u00ebsht\u00eb i pari q\u00eb \u00ebsht\u00eb gjet\u00eb edhe e kan\u00eb varros\u00eb n\u00eb Dragodan. \u00cbsht\u00eb rond\u00eb. Un\u00eb e di q\u00eb ka edhe shum\u00eb raste t\u00eb tjera edhe shum\u00eb i ka prek, po secili e ka at\u00eb dhimten e vet, dhe at\u00eb p\u00ebrvoj\u00ebn e vet, q\u00eb \u00ebsht\u00eb nj\u00eb gja q\u00eb kurr\u00eb n\u00eb jet\u00eb nuk munesh me e harru. Kjo \u00ebsht\u00eb krejt \u00e7ka un\u00eb deshta. Ka edhe shum\u00eb shum\u00eb sene tjera po sinqerisht \u00ebsht\u00eb gjat\u00eb me nejt edhe me i p\u00ebrmen \u00e7do pjes\u00eb.<\/p>\n

BG: Qysh e sheh ndikimin e luft\u00ebs n\u00eb jet\u00ebn e p\u00ebrditshme p\u00ebr ty personalisht?<\/p>\n

VB: Me t\u00eb than\u00eb t\u00eb drejt\u00ebn, un\u00eb personalisht p\u00ebr veti e kam p\u00ebrjetu shum\u00eb rond\u00eb sepse kam qen\u00eb ve\u00e7 nj\u00ebzet vje\u00e7e at\u00ebher\u00eb. Edhe mos me dit\u00eb p\u00ebr familje, e mos me dit\u00eb p\u00ebr burr\u00eb at\u00ebher\u00eb, se ve\u00e7 sa isha martu, 7-8 muaj martes\u00eb, edhe e hupt n\u00eb ni vend t\u00eb huaj… Na n\u00eb Shqip\u00ebri deri at\u00ebher\u00eb nuk kem pas\u00eb rast me shku… n\u00eb ni vend t\u00eb huaj, megjith\u00ebse mandej u familjarizum, kem nejt n\u00eb ni familje aty. Gjith\u00e7ka ish mir\u00eb me thon, qysh nejt\u00ebm n\u00eb Bllac\u00eb ni muaj, mir\u00eb… mandej aty, po q\u00eb mungesa normal nuk t\u00eb hjeket kurr\u00eb. Kurr\u00eb p\u00ebrjet\u00eb nuk mundesh at\u00eb me harru. Por prap\u00eb kur kthehna e mendoj, jan\u00eb ata q\u00eb me ni fjal\u00eb me than\u00eb e ke harru, nuk e harron se ka dit\u00eb, ka festa e ka gjana q\u00eb gjithmon\u00eb t\u00eb bijn\u00eb n\u00eb mend. Edhe ti n\u00ebse nuk don me i kujtu, jan\u00eb dit\u00eb q\u00eb patjet\u00ebr t\u00eb bjen n\u00eb mend edhe s\u2019ki ku shkon, duhesh me menu. Tjetra \u00e7ka mas shumti mka bo mu… me ni fjal\u00eb, me marr\u00eb veten, \u00ebsht\u00eb lindja e djalit, kur e kom lind Arbrin. Ai ka qen\u00eb gj\u00ebja m\u00eb e mir\u00eb p\u00ebr mu, sikur me u mashtru… me ni fjal\u00eb, me ik\u00eb prej gjanave q\u00eb i ke p\u00ebrjetu.[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row]<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

[vc_row wrap_container=”yes” section_text_color=”light” text_align=”justify”][vc_column][vc_column_text] [\/vc_column_text][vc_column_text]Bjeshka Guri (intervistuesja) Valbona Bylykbashi (e intervistuara) Akronimet: BG=Bjeshka Guri, VB= Valbona Bylykbashi VB: Jam Valbona Bylykbashi. Jetoj n\u00eb Prishtin\u00eb. Punoj si menaxhere me ni kopsht k\u00ebtu n\u00eb Prishtin\u00eb. BG: A po m\u00eb tregon di\u00e7ka p\u00ebr luft\u00ebn \u00e7ka t\u00eb kujtohet kur ja ka nis? VB: Luft\u00ebn? Patjet\u00ebr. Lufta ka prek\u00eb shum\u00ebk\u00ebnd. […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":490,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[22],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/578"}],"collection":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=578"}],"version-history":[{"count":3,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/578\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1297,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/578\/revisions\/1297"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/490"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=578"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=578"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=578"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}