https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-content\/uploads\/2023\/01\/Shqipe-Kumanova.mp3<\/a><\/audio>[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Intervistuesja: Po ja nisim pak me fol prej Nan\u00ebs Terez\u00eb. Ke punu n\u00eb Nan\u00ebn Terez\u00eb
\nShqipe Kumanova: 3 vite nashta…
\nIntervistuesja: 3 vite. Qysh ka funksionu Nana Terez\u00eb? Pse u hap\u00eb?
\nShqipe Kumanova: U hap\u00eb Nana pra p\u00ebr shkak t\u00eb mbylljes s\u00eb institucioneve tona mjek\u00ebsore, shumic\u00ebs s\u00eb institucioneve, u largun prej pun\u00ebs msimdhan\u00ebsit, mjek\u00ebt ma t\u00eb mir\u00eb pra u largun edhe u detyrum si popull me marr\u00eb masa di\u00e7ka, me hap\u00eb ndonj\u00eb gj\u00eb, \u00ebsht\u00eb hap\u00eb nj\u00eb e vog\u00ebl a din p\u00ebr f\u00ebmi e tan ni dhom\u00eb u hap\u00eb. Mandej, u hap\u00eb mund\u00ebsia k\u00ebta… objekti ma i madh Shaban a se di Shaban i thojshin, Shaban s\u2019di kushi, e na dha krejt shpin\u00eb. Na posht\u00eb podrumi me f\u00ebmi, i kishim fmit\u00eb prej 1 mosh\u00ebs, prej t\u00eb posalindurve foshnje, deri n\u00eb mon\u00ebsh 7-8 vje\u00e7are ni dhom\u00eb, tjetri pediat\u00ebr deri n\u00eb 15 vje\u00e7ar\u00eb, nalt pulmologu, internisiti, kishim edhe… Mandej kadal kadal kadal me vite u hap edhe kirurgjia, u hap edhe gjinekologjia. Punojshin vullnetar\u00eb gjinekolog. Lindje, num\u00ebr i madh i lindjeve u kry n\u00eb Nan\u00eb Tereza edhe jo pse k\u00ebtu nashta ma shum\u00eb i frigojshim na me ardh\u00eb k\u00ebtu se a din k\u00ebtu e pranojshin shqiptarin a po kupton po na i frigojshim me shku me lind\u00eb se \u00e7ka t\u00eb bohet ty, a din \u00e7ka munet me t\u00eb bo shkau gjat\u00eb lindjes. Edhe kirurgji e sene jo q\u00eb nuk na kan\u00eb pranu po frika e popullit qysh me u shtri ne spital te shkau. Edhe u detyrum u hap Nana Terez\u00eb. Pra, p\u00ebr 3 vite aty kom punu n\u00eb … t\u00eb p\u00ebrgjithshme. Pra kom punu edhe me fmi edhe t\u00eb rritun. Ajo i bijke meniher\u00eb mas diplomimit tem, a din si me than\u00eb shum\u00eb praksa e mir\u00ebseardhun p\u00ebr neve se t\u00eb posadiplomun se s\u2019kishim ku me kry praks\u00ebn, e praksa \u00ebsht\u00eb e domosdoshme, eksperienca, ajo kurgjo nuk ka \u00e7mimi q\u00eb se kemi marr\u00eb asni cent p\u00ebr 3 vjet hi\u00e7 kurr\u00eb asni cent nuk \u00ebsht\u00eb pagu n\u00eb Nana Tereze, sa do me than\u00eb q\u00eb e kemi marr\u00eb eksperienc\u00ebn a din kemi fitu eksperienc\u00eb n\u00eb Nan\u00ebn Terez\u00eb, e kushtet mandej fillun edhe me u p\u00ebrmir\u00ebsu, pra barnat u shtojshin, t\u00eb gjitha ato \u00e7ka u nevojitshin. T\u00eb huj na bijshin me shlepera. Mandej, jo vet\u00ebm asi ushqim popullit, u shp\u00ebrndajke edhe ushqim, mielli e t\u00eb gjitha k\u00ebto t\u00eb mirat qumsht e vaj e vijshin prej jasht edhe familjet ne nevoj\u00eb u furnizojshin me qesi sende edhe qeshtu.
\nIntervistuesja: E a po vazhdojm\u00eb pak te Jasharajt kur fillon p\u00ebrkeq\u00ebsimi i situat\u00ebs, luft\u00eb ma tamon.
\nShqipe Kumanova: A jo p\u00ebrnime v\u00ebshtir\u00eb shum\u00eb kur e nd\u00ebgjum q\u00eb kjo po thom ajo dita ka qen\u00eb katastrof\u00eb kur e nd\u00ebgjum Jasharajt q\u00eb krejt u flijun 50 an\u00ebtar\u00eb t\u00eb familjes, u sakrifikun, ajo ka qen\u00eb shum\u00eb dyqysh si deprimuse, sikur me na hup shpres\u00ebn, t\u00eb pa shpres\u00eb na boni ajo situat\u00eb. Pra, edhe qeshtu s\u2019po di tjet\u00ebr \u00e7ka me t\u00eb than\u00eb.
\nIntervistuesja: E qysh e man n\u00eb mend fillimin e bombardimeve?
\nShqipe Kumanova: Fillimi i bombardimeve ka qen\u00eb shum\u00eb i ran\u00eb. T\u00eb gjith\u00eb ishim me vesh\u00eb n\u00eb radio, n\u00eb televizor \u00e7ka po bohet, a po i mshon a s\u2019po i mshon. Edhe na kujtohet ajo nata e par\u00eb e bombardimeve, detonimet u nd\u00ebgjojshin, ishim t\u00eb frik\u00ebsum pra. Thjesht\u00eb t\u00eb pa shpres\u00eb. Kjo po i mshon po \u00e7ka do t\u00eb na bon neve serbi k\u00ebtu, ai po bombardon serbin po u frigojshim ai po hin tash n\u00ebp\u00ebr shpija po dhunon e po… Edhe \u00e7ka zgjati ajo bombardimi mas 24 na sikur fundi i Marsit, 24 mars ka ndodh\u00eb, sikur fundi i marsit. Me 6 prill un\u00eb kom dal\u00eb prej Bllac\u00ebs.
\nIntervistuesja: A prej Bllac\u00ebs…
\nShqipe Kumanova: Pra 31 marsi i ka 31 mars pra, ose 1 prill se njo 6 dit\u00eb kemi nejt me ton edhe njo kat\u00ebr dit\u00eb m\u00eb nan\u00ebn, si 31 marsi nashta ka qen\u00eb.
\nIntervistuesja: E qysh e mor\u00ebt vendimin me ik\u00eb?
\nShqipe Kumanova: E vendimin vet\u00ebm kur pam\u00eb fluksin e kerreve se na nuk… me hi polici vallai s\u2019na ka hi Rita, jo polici jo… po i pam\u00eb a din darsma a din vhuuu, vhuu, vhuu, hajde \u00e7u shpejt e shpejt tap tap tap…
\nIntervistuesja: \u00e7ka murret me veti?
\nShqipe Kumanova: Qato \u00e7ka ti kallxova senet ma t\u00eb domosdoshme.
\nIntervistuesja: Renditi \u00e7ka jon\u00eb senet e domosdoshme.
\nShqipe Kumanova: T\u00eb tregova, pra, un\u00eb isha e hutume a k\u00ebto i kan\u00eb bo krejt nana me nusen, nana me Dian\u00ebn, krejt qeto gjanat. Se kom dit\u00eb un\u00eb. Pra, plafat, pampersat, qeto palomat e lag\u00ebta, benkicat, nd\u00ebrresat e fmive, pelenat, pampersat thash a po, di\u00e7ka gjana ushqimore \u00e7ka ka pa nusja q\u00eb vlen me i marr\u00eb e munet. Edhe nd\u00ebrresat tona, do trenerka \u00e7ka mujti i shtini me ni torb\u00eb t\u00eb madhe edhe qashtu…
\nIntervistuesja: Ju jeni nis\u00eb dy kerre…
\nShqipe Kumanova: Dy kerre, po, dy kerre jemi nis\u00eb.
\nIntervistuesja: Qysh jeni kan\u00eb t\u00eb vendost n\u00ebp\u00ebr kerre, a ishit ngusht\u00eb?
\nShqipe Kumanova: Po ishim ngusht\u00eb, po, po, ishim….
\nIntervistuesja: Se shum\u00eb an\u00ebtar\u00eb…
\nShqipe Kumanova: Shum\u00eb an\u00ebtar\u00eb, sigurisht q\u00eb kemi qen\u00eb ngusht\u00eb. Po shkurt a din q\u00eb thojn\u00eb sa ma ngusht \u00ebsht\u00eb ma gjon. Na ve\u00e7 me ik\u00eb se kishim dertin.
\nIntervistuesja: Mandej keni nejt n\u00eb Han t\u00eb Elezit…
\nShqipe Kumanova: N\u00eb Han t\u00eb Elezit, kjo po i bjen pra 6 dit\u00eb. 5 net\u00eb e 6 dit\u00eb, me 6 prill, qashtu di\u00e7ka, dmth jo…
\nIntervistuesja: E p\u00ebrmende q\u00eb nat\u00ebn e par\u00eb ka pas\u00eb shum\u00eb paramilitar\u00eb…
\nShqipe Kumanova: Dita e par\u00eb kur mrrijt\u00ebm, dita, nat\u00eb jo, po dita m\u00eb kujtohet kur na u vendos\u00ebm n\u00eb kolon\u00eb tu prit pra af\u00ebr 2-3 kilometra af\u00ebr Elez Hanit, Bllac\u00ebs, venit kufitar. Pra, u vendos\u00ebm, kolona 5-6 kilomet\u00ebrsh\u00eb, 10 kilomet\u00ebrshe, nuk e di, po na e kishim nja 1 kilomet\u00ebr 2 af\u00ebr kufinin. E aty sa u vendos\u00ebm aty defilojshin veturat me paramilitar\u00eb t\u00eb armatosun, t\u00eb maskun, t\u00eb maskun edhe nuk lejshin me dal\u00eb prej vetur\u00ebs. Pra, i detyrojshin me hi edhe me dhun\u00eb u mbyllke dera. Ka ndodh\u00eb njeri me l\u00ebndu ekstremitete dor\u00ebn, kam\u00ebn, se ta mshelke der\u00ebn me dhum\u00eb \u2013 ec\u00eb, hyn, mshele der\u00eb. E ajo ka qen\u00eb paramilitar\u00ebt ve\u00e7 qaty. Mandej, fillun edhe aeroplan\u00ebt q\u00eb….
\n***
\nIntervistuesja: Jau mshelshin dyrt me dhun\u00eb…
\nShqipe Kumanova: Me dhun\u00eb…
\nIntervistuesja: Mandej dit\u00ebve tjera?
\nShqipe Kumanova: Dit\u00ebve tjera jo. Nashta edhe s\u2019po m\u00eb kujtohet nuk e di po nuk e kom pas\u00eb at\u00eb frik\u00ebn se fillun aeroplanat edhe na nd\u00ebgjojshim kishim tranzistora e radio n\u00eb vetura q\u00eb Amerika edhe aleat\u00ebt tan\u00eb po na mbrojn\u00eb, po dojn\u00eb me na ndihmu n\u00eb k\u00ebt\u00eb katastrof\u00ebn humanitare. Edhe dyqysh ma t\u00eb relaksum kemi qen\u00eb, ishim ma t\u00eb relaksum kur nijshim q\u00eb mos u frigoni se na kena mbrapa.
\nIntervistuesja: Edhe n\u00eb fillim e kan\u00eb kalu kufinin ve\u00e7 baba me v\u00eblla…
\nShqipe Kumanova: Baba, vllau, nusja edhe dy fmit\u00eb. Vllau e kish v\u00ebrtetimin q\u00eb ish i pun\u00ebsun n\u00eb OSBE edhe me t\u00eb e kalun kufinin. Un\u00eb e nana edhe dy fmit\u00eb na met\u00ebm n\u00eb kerr edhe…
\nIntervistuesja: Pse met\u00ebt ju n\u00eb kerr pse nuk kalut bashk\u00eb?
\nShqipe Kumanova: Nuk kalum na se vetur\u00ebn… un\u00eb thojsha jo, e lejshin njer\u00ebzit kerrin e lejshin edhe i kalojn\u00eb, un\u00eb nuk ma merrke menja me lan\u00eb kerrinse \u00e7ka bojm\u00eb atje pa kerr, a \u00e7ka bojm\u00eb ta kemi kerrin. Edhe met\u00ebm na edhe njo 4 net\u00eb.
\nIntervistuesja: A ka qen\u00eb ftoht\u00eb?
\nShqipe Kumanova: Jo kumedit\u00eb sa, pra a din Prilli pra jo kumedit\u00eb sa edhe e dhezke nana vetur\u00ebn u ngrohke 20 minuta gjys\u00eb ore. Plafa kishim me veti fal\u00eb nus\u00ebs q\u00eb i murr disa plafa prej shpis\u00eb, njo dy plafa i murr. Edhe jo, jo q\u00eb s\u2019m\u00eb kujtohet q\u00eb kemi nirtht na, sigurisht ata q\u00eb kan\u00eb qen\u00eb posht\u00eb q\u00eb po ju thom n\u00eb Bllac\u00eb e posht\u00eb q\u00eb me tren kan\u00eb… jon\u00eb transportu me tren ata kan\u00eb pas\u00eb t\u00eb ftoht\u00eb, kan\u00eb pas\u00eb krejt k\u00ebto vujtjet, e na ma kemi qen\u00eb t\u00eb… qeto vujtje si kemi p\u00ebrjetu pra, vetura, nxeht\u00eb me krahasu me ata shum\u00eb na ma mir\u00eb i kemi pas\u00eb kushtet.
\nIntervistuesja: Mandej keni shku n\u00eb Gostivar p\u00ebr 2 jav\u00eb…
\nShqipe Kumanova: P\u00ebr dy jav\u00eb. Rreth 2 jav\u00eb kemi q\u00ebndru n\u00eb Gostivar.
\nIntervistuesja: Qysh ka qen\u00eb shpija?
\nShqipe Kumanova: Shpija… shpi si e lanun, e ka lan\u00eb pronari ka punu dikun jasht\u00eb si m\u00ebrgimtar. Mir\u00ebpo, shum\u00eb mir\u00eb na e la e shfryt\u00ebzum 2 jav\u00eb dit\u00eb. I kishim kushtet elementare, ish kuzhina, ish dhoma me u shtri me pushu, ish ni banjo, ish qashtu \u00e7fare ka qen\u00eb. Neve na kreu pun\u00eb. Edhe mandej motr\u00ebn e kishim n\u00eb Tiran\u00eb, ajo e pat siguru vendbanimin pra apartmanin edhe na shkum pra na \u00e7oj vllau deri n\u00eb kufi. N\u00eb kufi dul motra me na prit me taksi edhe prej vetur\u00ebs n\u00eb vetur\u00eb prap edhe n\u00eb Tiran\u00eb edhe…
\nIntervistuesja: N\u00eb Tiran\u00eb keni nejt 2 muj….
\nShqipe Kumanova: 2 muj pra. Komplet muji i prillit pra 2 muj t\u00eb plota. Fiks 2 muj t\u00eb plota.
\nIntervistuesja: E qysh u kan\u00eb p\u00ebrditshm\u00ebria juj n\u00eb Tiran\u00eb se m\u00eb kallxove q\u00eb u hap\u00ebn sallat p\u00ebr m\u00ebsim.
\nShqipe Kumanova: Po u hap\u00ebn sallat p\u00ebr m\u00ebsim, na e mund\u00ebsun m\u00ebsimin. Shkojshim n\u00eb orarin e caktum e majshim m\u00ebsimin. Ata q\u00eb jon\u00eb ata si m\u00ebsimdhan\u00ebs, u paraqit\u00ebm na n\u00eb fakultetin e Tiran\u00ebs, n\u00eb Universitetin e Tiran\u00ebs. Ata na e bon orarin edhe n\u00eb k\u00ebt\u00eb ushtrimor\u00eb, n\u00eb k\u00ebt\u00eb klas\u00eb, n\u00eb k\u00ebt\u00eb amfiteat\u00ebr ti je me k\u00ebta nxan\u00ebs. U paraqit\u00ebn edhe nxan\u00ebs, jo num\u00ebr i madh kumedit\u00eb sa po i mjaftush\u00ebm sa p\u00ebr me viju dmth me viju procesin m\u00ebsimor, arsimor.
\nIntervistuesja: Mandej, jeni kthy n\u00eb Kosov\u00eb.
\nShqipe Kumanova: Po.
\nIntervistuesja: Qysh e man n\u00eb mend Prishtin\u00ebn p\u00ebr her\u00eb t\u00eb par\u00eb?
\nShqipe Kumanova: Ajo ka qen\u00eb… ajo nashta ka qen\u00eb edhe momenti ma i rondi kur kemi ardh\u00eb e kemi pa banesa e \u00e7elun, banesa… kan\u00eb hy pra paramilitar\u00ebt te un\u00eb edhe kan\u00eb flejt, kan\u00eb jetu. Ndotje, mos pyt. Po kryesorja jo e djegun. Mandej kadal kadale fillum me pastru e me qit \u00e7do gja n\u00eb vend t\u00eb vetin edhe u kry…
\nIntervistuesja: E shpija?
\nShqipe Kumanova: E shpija n\u00eb Tasligje po ju thash edhe n\u00eb fillim e gjetum t\u00eb djegun katin e tret\u00eb. Fal\u00eb Zotit q\u00eb flaka ka stagnu edhe \u00ebsht\u00eb shu vet, \u00ebsht\u00eb shu vet, k\u00ebrkush nuk ka ndiku. Nuk ka nd\u00ebrhy. \u00cbsht\u00eb shu vet edhe mandej edhe aty fillum meremetimin, pastrimin edhe… mir\u00ebpo momente t\u00eb randa me pa shpin\u00eb n\u00eb at\u00eb gjendje ka qen\u00eb v\u00ebrtet shum\u00eb r\u00ebnd, shum\u00eb. Po kur ta llogaritsh me jet\u00eb nuk ka ka mungu k\u00ebrkush, pra jo as nuk diskutohet. Sikur t\u00eb na mungojke vet\u00ebm nji an\u00ebtar i familjes ajo krejt mu djeg shpija nuk kish… u di\u00e7ka q\u00eb mrena ni muje u bo fino e re.
\nIntervistuesja: Falemnderit shum\u00eb.[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row]<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"[vc_row][vc_column][vc_column_text][\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Intervistuesja: Po ja nisim pak me fol prej Nan\u00ebs Terez\u00eb. Ke punu n\u00eb Nan\u00ebn Terez\u00eb Shqipe Kumanova: 3 vite nashta… Intervistuesja: 3 vite. Qysh ka funksionu Nana Terez\u00eb? Pse u hap\u00eb? Shqipe Kumanova: U hap\u00eb Nana pra p\u00ebr shkak t\u00eb mbylljes s\u00eb institucioneve tona mjek\u00ebsore, shumic\u00ebs s\u00eb institucioneve, u largun prej pun\u00ebs msimdhan\u00ebsit, mjek\u00ebt ma […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":1002,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[22],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2295"}],"collection":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=2295"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2295\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":2301,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2295\/revisions\/2301"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/1002"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=2295"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=2295"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=2295"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}