https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-content\/uploads\/2023\/01\/Dren-Berishaj.mp3<\/a><\/audio>[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Intervistuesja: \u201cThank You\u201d p\u00ebr bised\u00ebn sot. Ia kishim nis pak prej… qysh e mban n\u00eb mend fillimin e luft\u00ebs n\u00eb Kosov\u00eb. Ku je kan\u00eb? Sa vje\u00e7ar? \u00c7far\u00ebdo memorie q\u00eb ki t\u00eb asaj periudhe kur fillojn\u00eb… kur fillon lufta.
\nDren Berishaj: Definoma fillimin e luft\u00ebs.
\nIntervistuesja: Pak para bombardimeve t\u00eb NATO-s.
\nDren Berishaj: Ja kisha nis edhe pak m\u00eb her\u00ebt…
\nIntervistuesja: Ok.
\nDren Berishaj: … A e din. N\u00eb momentin kur ja kan\u00eb nis refugjat\u00ebt me ardh\u00eb n\u00eb Prishtin\u00eb.
\nIntervistuesja: Ok.
\nDren Berishaj: A e din. U kan\u00eb nj\u00ebfar\u00eb… koh\u00eb e quditshme, a e din. Se na dilshim n\u00ebp\u00ebr protesta n\u00eb at\u00eb koh\u00eb, a e din, popullata. Tu i p\u00ebfshi edhe nx\u00ebn\u00ebsat edhe ka pas nj\u00eb protest\u00eb t\u00eb quditshme t\u00eb nx\u00ebn\u00ebsve n\u00eb \u201897-n\u00eb, edhe u kan\u00eb “mostly” e bome edhe prej njer\u00ebzve t\u00eb Prishtin\u00ebs, por edhe njer\u00ebz q\u00eb kan\u00eb ardh\u00eb refugjat\u00eb prej fshatrave tjera. Fshatrave, qyteteve e sende. Edhe n\u00eb Prishtin\u00eb kan\u00eb ardh\u00eb masivikisht. Sendin e par\u00eb q\u00eb e mbaj n\u00eb mend n\u00eb klasat tona, t\u00eb cilat jan\u00eb kan\u00eb t\u00eb vogla edhe diku 20-30 veta u bon\u00ebm 60-70 veta n\u00eb klas\u00eb. Edhe un\u00eb jam kan\u00eb at\u00ebher\u00eb n\u00eb klas\u00eb t\u00eb tret\u00eb. “Which means” shqiptar\u00ebt kan\u00eb shku deri n\u00eb klas\u00eb t\u00eb kat\u00ebrt n\u00eb shkolla. Se klasa e kat\u00ebrt e p\u00ebrmbi, kish kan\u00eb shkolla serbe edhe jan\u00eb kan\u00eb t\u00eb msheluna, “most of them”. Nashta, s\u2019di. Mundet edhe deri n\u00eb t\u00eb tet\u00ebn.
\nIntervistuesja: N\u00eb shkolla-shpija a po?
\nDren Berishaj: Po de, k\u00ebtu deri n\u00eb t\u00eb tet\u00ebn jan\u00eb kan\u00eb. Po e di q\u00eb deri n\u00eb t\u00eb kat\u00ebrt\u00ebn n\u00eb “PSHR” jan\u00eb kan\u00eb. Jena kan\u00eb shkolla e ndame, dy kate shqiptar\u00eb nj\u00eb kat serb. “Also wierd” se bojshin protesta, tani gjujshin uj\u00eb prej s\u00eb nalti. Edhe e mbaj n\u00eb mend… qajo, numri i par\u00eb i madh i refugjat\u00ebve q\u00eb vishin, a e din. Edhe, i shifshe n\u00eb fytyra ndryshe a e din, se na jena kan\u00eb f\u00ebmij\u00eb t\u00eb Prishtin\u00ebs, a e din. “Urban kids” a e din. Duksh\u00ebm ndryshe, a e din. Edhe k\u00ebta vishin edhe e shifshin q\u00eb jan\u00eb prej familjeve m\u00eb t\u00eb varfuna, ma t\u00eb… sene, por ekzistojke nj\u00ebfar\u00eb ndjenje e solidaritetit mes popullat\u00ebs. Po p\u00ebr neve nx\u00ebnesave u kan\u00eb m\u00eb shum\u00eb “like” \u00e7ka \u00ebsht\u00eb tu ndodh\u00eb “cramped” k\u00ebshtu, shkolla. Po, qajo s\u2019ka zgjat\u00eb shum\u00eb, shum\u00eb gjat\u00eb, m\u00eb sa e mbaj mend. U kan\u00eb interesant qajo ndarje e shkoll\u00ebs n\u00eb dy, a e din. Ku serb\u00ebt jan\u00eb kan\u00eb nalt\u00eb edhe shqiptar\u00ebt posht\u00eb. Serb\u00ebt kishin nxemje, na s\u2019kishim nxemje t\u00eb shkoll\u00ebs edhe rrishim k\u00ebshtu… u kan\u00eb nj\u00ebfar\u00eb tensioni edhe n\u00eb mes f\u00ebmij\u00ebve, a e din. Ata kan\u00eb pas nj\u00eb hymje, ata hymje tjet\u00ebr a i nj\u00ebjti objekt k\u00ebshtu. “Literary” bone hypshe me shkall\u00eb t\u00eb profesorave n\u00eb kat t\u00eb nalt\u00eb, dilke dikush ta dhezke shpull\u00eb. Zhdryp posht\u00eb! “Mostly” shqiptar\u00eb se s\u2019dojshin me shku dikush tani me t\u00eb provoku, “but also” edhe prej administat\u00ebs serbe.
\nIntervistuesja: Dometh\u00ebn\u00eb, segregim total.
\nDren Berishaj: U kan\u00eb interesant n\u00eb lagje, ku jam… ku kam… s\u2019kam jetu po jam kan\u00eb af\u00ebr, po n\u00eb at\u00eb lagje, lujshim futboll serb\u00ebt e shqiptar\u00ebt. U bojshin ekipe me lujt f\u00ebmija. Un\u00eb n\u00eb at\u00eb koh\u00eb i trash\u00eb edhe i… dembel, edhe i ngadalsh\u00ebm k\u00ebshtu ” single step”, se k\u00ebrkush mu s\u2019m\u00eb ndalke, a e din. As nj\u00ebri as tjetri, po q\u00eb e kam n\u00ebn\u00ebn serbe, un\u00eb disha serbisht. Se mas loj\u00ebs, u kapshin u ndajshin ekipet edhe ja nisshin mu shajt. Se edhe plus me p\u00ebrkthy sharjet e njani-tjetrit tash. Nganj\u00ebher\u00eb u rrehshim, nganj\u00ebher\u00eb ve\u00e7 u shajshim edhe shkojshin. “It\u2019s weird fucking time”. Kjo u kan\u00eb para, 96-97-98. E momentin tjet\u00ebr q\u00eb e mbaj n\u00eb mend u kan\u00eb momenti kur na kan\u00eb mshel shkoll\u00ebn. E di q\u00eb pat ardh policia n\u00eb shkoll\u00eb. E kena pa policin\u00eb tu na hi… tu ardh\u00eb n\u00eb shkoll\u00eb edhe, ve\u00e7 vjen m\u00ebsuesja e klas\u00ebs q\u00eb n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb m\u00eb “fucking” brutale ka mujt me th\u00ebn\u00eb ashtu. Ve\u00e7 tha, “Shkoni n\u00eb shpi se kan\u00eb me na vra shkijet”. “Fucking hell”, ashtu krejt… najqysh kalon, dalin f\u00ebmij\u00ebt prej shkoll\u00ebs, ashtu jasht\u00eb n\u00eb oborr e bohet zhurm\u00eb e sende. U kan\u00eb “th\u00eb most sober moment” ashtu. Hala e mbaj n\u00eb mend qat t\u00eb ecme tu shku n\u00eb sht\u00ebpi. Qet\u00eb u kan\u00eb edhe krejt e qprazt prej shkoll\u00ebs. “Fucking creepy” ashtu. Hala e mbaj n\u00eb mend at\u00eb qet\u00ebsi. \u00cbsht\u00eb shum\u00eb e \u00e7uditshme. Edhe dije, hera e par\u00eb q\u00eb jam tut. Se kam shku n\u00eb shpi dhe ve\u00e7 ia kam nis me kajt, s\u2019disha as pse. Jo shum\u00eb mas asaj, at\u00ebher\u00eb pat\u00ebm… pat\u00ebm vendos me shku n\u00eb Mal t\u00eb Zi.
\nIntervistuesja: Me shku n\u00eb Mal t\u00eb Zi?
\nDren Berishaj: “Yes, so basically” e dishim q\u00eb lufta ka me kris. Nejse, prind e mi e dishin, se un\u00eb jam kan\u00eb goxha k\u00ebshtu “sheltered” prej… sendeve q\u00eb…
\nIntervistuesja: Lajmeve q\u00eb…
\nDren Berishaj: Lajmeve e sende. S\u2019mujshim se… a e din qysh, se kur je prej nj\u00eb familjes me “mixed marriage” a e din \u00ebsht\u00eb… u kan\u00eb shum\u00eb e r\u00ebnd\u00ebsishme p\u00ebr ta mos me kriju nj\u00ebfar\u00eb ndjenje t\u00eb urrejtjes ndaj nj\u00eb etnie specifike. Edhe u kan\u00eb shum\u00eb v\u00ebshtir\u00eb me ia shpjegu atyre f\u00ebmij\u00ebve q\u00eb hej, kqyre \u00e7ka o tu ndodh\u00eb, a e din. Edhe kan\u00eb dasht\u00eb me na “shelter” prej krejt k\u00ebtyre t\u00eb k\u00ebqijave. Po n\u00eb an\u00ebn tjet\u00ebr ti i sheh, a e din. Ti e din \u00e7ka je tu pa. Ve\u00e7, a e din n\u00eb at\u00eb koh\u00eb babi jem shumic\u00ebn e koh\u00ebs sa u kan\u00eb n\u00eb shpi, se u kan\u00eb aktivist politik edhe u kan\u00eb Koordinator i N\u00ebn\u00ebs Terez\u00eb, Shoqat\u00ebs Humanitare. Se u kan\u00eb ose me pun\u00eb se me najfar\u00eb budallakine tu u marr\u00eb me dik\u00eb n\u00ebp\u00ebr Kosov\u00eb. Tu flejt dika msheftas, e sende. Edhe e di nj\u00eb nat\u00eb kur erdh, ashtu u kan\u00eb shum\u00eb i pa… ka pas nj\u00eb fytyr\u00eb shum\u00eb t\u00eb \u00e7uditshme ashtu t\u00eb qet\u00eb. Ve\u00e7 tha, ashtu… far kujtime t\u00eb quditshme… po a e din, kur e ki nj\u00eb njeri q\u00eb e ki, a e din, hero “most of the time”, edhe e sheh p\u00ebr her\u00eb t\u00eb par\u00eb tu kajt, a e din \u00ebsht\u00eb… ve\u00e7 pak… Ve\u00e7 ma boni a po do me shku n\u00eb Mal t\u00eb Zi, a e din ve\u00e7 p\u00ebr mu u kan\u00eb “like fuck” shkojna n\u00eb Mal t\u00eb Zi, se n\u00eb Mal t\u00eb Zi i kena krejt kush\u00ebrinjt\u00eb “right”. Se babin, “by the way” e kam prej Malit t\u00eb Zi. “Forever is transcracting this”. Se un\u00eb me shku atje, p\u00ebr mu u kan\u00eb gjithmon\u00eb festive, a e din. Shkojm\u00eb me familje e sende. Po me e pa bab\u00ebn t\u00ebnd tu kajt p\u00ebr qat send “what the fuck is going one”. Tani erdh t\u00eb nes\u00ebrmen n\u00eb m\u00ebngjes, pat ardh me kombi t\u00eb N\u00ebn\u00ebs Terez\u00eb edhe pat\u00ebm shku tri familje. Un\u00eb, familja e kumbar\u00ebs tem edhe nj\u00eb kush\u00ebri tjet\u00ebr i [nuk kuptohet]. Kush\u00ebri e shok e kom. Axha m\u00eb ka [nuk kuptohet]. “So” rrug\u00ebs u kan\u00eb goxha k\u00ebshtu “easy”. Ve\u00e7 kena shku n\u00eb kufi, jena kthy, po babi u kthy. Se babi ka mendu q\u00eb ka me punu hala p\u00ebr N\u00ebn\u00ebn Terez\u00eb e sende. “So, it was…” po mu s\u2019mu ka duk nj\u00ebfar\u00eb send absurd ve\u00e7, “that somber feeling” u kan\u00eb gjithmon\u00eb. Nj\u00ebfar\u00eb qet\u00ebsie shum\u00eb e \u00e7uditshme. Deri n\u00eb kufi na ka p\u00ebrcjell\u00eb, u kthy knena, e n\u00eb kufi na kan\u00eb prit masandej do kusheri t\u00eb atjehit, q\u00eb un\u00eb se kam dit\u00eb njeri q\u00eb na ka vozit… n\u00eb kerr u kan\u00eb an\u00ebtari i Sh\u00ebrbimit Sekret t\u00eb Malit t\u00eb Zi. Shqiptar kusheri, k\u00ebshtu sende. “So” e mbaj mend kur k\u00ebtij i cing\u00ebron telefoni qat dit\u00eb, edhe fol me dik\u00eb. Se mbaj mend qa ka fol, ve\u00e7 e di q\u00eb e ndal telefonin edhe tha, “NATO i ka nis aeroplan\u00ebt”. Se si an\u00ebtar i Sh\u00ebrbimit Sekret ky e murr informat\u00ebn q\u00eb “actually” lufta ja ka nis. Se p\u00ebr neve lufta ja ka nis moti po, “actually” p\u00ebr Serbin\u00eb edhe Malin e Zi qat\u00ebher\u00eb ia ka nis lufta, n\u00eb Jugosllavi. Edhe gjysm\u00eb or\u00eb pasi e kam kalu kufinin, u pat mshel kufini. “Right.”
\nIntervistuesja: Qysh u kan\u00eb Mali i Zi si eksperienc\u00eb?
\nDren Berishaj: \u00c7udi se, ke shku te kush\u00ebrit\u00eb e tu, “right”. Jena kan\u00eb n\u00eb Podgoric\u00eb “most of the time” edhe nj\u00eb pjes\u00eb t\u00eb madhe e kam kalu n\u00eb Mal\u00ebsi k\u00ebshtu. Un\u00eb veten e konsiderojsha si t\u00eb atyhit, pak a shum\u00eb. “Although”, a e din \u00ebsht\u00eb \u00e7udi p\u00ebr… e sheh at\u00eb letr\u00ebn e bardh\u00eb, hala e kom, shkruan status i refugjatit edhe ku f\u00ebmij\u00ebt tjer\u00eb ma bojshin ashtu, ky refugjati, a e din. U kapshim me u p\u00ebrla me ta. “S\u2019jam refugjat!” a e din, kishe un\u00eb i k\u00ebtuhit jam. Po, “more or less” jem kan\u00eb ashtu “sheltered” prej sendeve t\u00eb luft\u00ebs. S\u2019\u00ebsht\u00eb q\u00eb kam mujt me pa najsend, a e din. Pos, frik\u00ebs a e din, kur vjen baba. A e din se, u zhduk, e ka pas koh\u00eb q\u00eb me dit\u00eb s\u2019kena dit\u00eb as ka \u00ebsht\u00eb. A \u00ebsht\u00eb gjall\u00eb a jo, se s\u2019ka pas komunikim. Mandej nana tu fol n\u00eb telefon me krejt Shtabat e P\u00ebr… e policis\u00eb, ushtris\u00eb edhe t\u00eb paramilitar\u00ebve. K\u00ebshtu, i thirrke n\u00eb telefon. “Literary” me marr vesh, a e dini \u00e7ka ka ndodh\u00eb. Se babi jem u kan\u00eb n\u00eb list\u00eb p\u00ebr likuidim, “by the way” k\u00ebshtu. “So”, pritshim q\u00eb… ve\u00e7 u zhduk, ose e kan\u00eb mbyt. Po, qeta e mbaj n\u00eb mend edhe e mbaj n\u00eb mend q\u00eb jem kan\u00eb m\u00eb i miri n\u00eb shkoll\u00eb atje. “Which is another weird stuff” me shku n\u00eb nj\u00eb shkoll\u00eb ku m\u00ebsohet shqip. Po, se Prishtina u kan\u00eb kryeqend\u00ebr, e ai \u00ebsht\u00eb katund i nj\u00eb grupi minoritet n\u00eb nj\u00eb shtet tjet\u00ebr edhe, shqipja e tyre \u00ebsht\u00eb shum\u00eb e keqe “right”. Edhe un\u00eb ja nis\u00ebsha me lexu shqip edhe k\u00ebta u impresionojshin. N\u00eb klas\u00eb t\u00eb tret\u00eb, a e din, qysh po di me lexu. Mu mu dokke absurd pse po impresionohen p\u00ebr nj\u00eb lexim q\u00eb \u00ebsht\u00eb i thjesht\u00eb. Ata s\u2019dishin as me lexu “properly” n\u00eb shqip. Ose n\u00eb matematik\u00eb, derisa na k\u00ebtu m\u00ebsojshim, \u00e7ka po di, thyesat, ata hala u merrshin me tabela t\u00eb shum\u00ebzimit edhe n\u00eb mes t\u00eb or\u00ebs fillojshin me fol kush sa killa kompira kan\u00eb bo n\u00eb total, a pe din. Qasi komuniteti jan\u00eb kan\u00eb. I mbaj n\u00eb mend bombardimet atje. Ka pas bombardime. U kan\u00eb nj\u00eb aeroport af\u00ebr, ushtarak. E bombardojshin shum\u00eb. Vishin, na mirrshin kush\u00ebrinjt\u00eb, na shtishin n\u00ebp\u00ebr podrume. E p\u00ebr mu u kan\u00eb k\u00ebshtu interesant se n\u00ebn nj\u00eb, jam kan\u00eb i fascinum pas aeroplan\u00ebve. Tash ti me pa aeroplan ushtarak q\u00eb fluturon edhe “fiu” bomba tu k\u00ebrsit shtat\u00eb kilometra larg edhe n\u00eb vij\u00eb ajrore e shifshe k\u00ebshtu. E shifshe nj\u00eb dit\u00eb, aeroplanat e parkum, t\u00eb nes\u00ebrmen, aeroporti i qar\u00eb n\u00eb gjysm\u00eb, p\u00ebr mu u kan\u00eb k\u00ebshtu “exciting”. Edhe kurr\u00eb s\u2019guxojsha me bo tifoz\u00ebri se boni t\u00eb nike dikush q\u00eb s\u2019duhet, “fiu” a e din. “So…”
\nIntervistuesja: A e mban n\u00eb mend kur u ardh\u00eb babi n\u00eb Mal t\u00eb Zi?
\nDren Berishaj: “Yes” n\u00eb Pashk\u00ebt e \u201899-s\u00eb. Dita e Pashk\u00ebve. U kan\u00eb Dita e Pashk\u00ebve [nuk kuptohet]. E jan\u00eb kan\u00eb nja kat\u00ebr dit\u00eb q\u00eb s\u2019kena dit\u00eb ku \u00ebsht\u00eb. Kena pas… e di q\u00eb u kan\u00eb, ka hy n\u00eb Mal t\u00eb Zi, at\u00ebher\u00eb u pat… jo n\u00eb Mal t\u00eb Zi, ka hy n\u00eb Maqedoni. Na ka lajm\u00ebru q\u00eb deri qaty ka mb\u00ebrri, masanej s\u2019jena ndi kat\u00ebr dit\u00eb. Pas kat\u00ebr dit\u00ebve na ka th\u00ebn\u00eb q\u00eb \u00ebsht\u00eb gjall\u00eb, ve\u00e7 e ka kalu nj\u00eb koh\u00eb n\u00eb Maqedoni, nj\u00eb koh\u00eb n\u00eb Shqip\u00ebri tu punu me N\u00ebn\u00ebn Terez\u00eb, tu i bo do “content”. At\u00ebher\u00eb ka hi n\u00eb t\u00eb zez\u00ebn n\u00eb Mal t\u00eb Zi. E n\u00eb fund e mbaj n\u00eb mend q\u00eb pat ardh n\u00eb shkoll\u00eb, ve\u00e7 pata ngajt. Po s\u2019mu dukke… nuk u kan\u00eb asi ndjenje, a e din, q\u00eb “You miss someone”. Ashtu, n\u00eb asi sensi “Like” q\u00eb u kan\u00eb “Life danger”. “Like” uuu, erdh babi. A e din, si prej najfar udh\u00ebtimi zyrtar. “At least” p\u00ebr mu. M\u00eb \u00e7udit mama, u kan\u00eb e verdh\u00eb. K\u00ebshtu, ngjyra u kan\u00eb e verdh\u00eb… e… e drit\u00ebs, q\u00eb ma ka dh\u00ebn\u00eb nj\u00ebfar\u00eb “vibe” t\u00eb funeralit. Se krejt jan\u00eb kan\u00eb t\u00eb ult\u00eb n\u00eb rreth, a e din, si n\u00eb t\u00eb pame kur t\u00eb \u00ebsht\u00eb se drit\u00eb shum\u00eb e zbeht\u00eb. Edhe krejt tu kajt.
\nIntervistuesja: Kur u ardh\u00eb ai…?
\nDren Berishaj: Kur jam ardh\u00eb un\u00eb. Se ai m\u00eb pat m\u00eb her\u00ebt. Pse po kajn\u00eb njer\u00ebzia? N\u00eb retrospektiv\u00eb at\u00ebher\u00eb kur e mendon, e sheh sakt\u00eb, k\u00ebshtu “charged” si puna jem. E ai si budall\u00eb u kthy prap\u00eb masanejna. Nejse, u kthy n\u00eb Shqipni e sende, at\u00ebher\u00eb se kena pa nj\u00eb muj dit\u00eb. Po, a e din, n\u00eb qat koh\u00eb, se ai ka punu. Kur ka punu p\u00ebr N\u00ebn\u00eb Terez\u00ebn ai edhe ka punu si kontabilist edhe ka mujt me kursy nj\u00eb num\u00ebr t\u00eb pareve ashtu. At\u00ebher\u00eb, me qato pare q\u00eb na kan\u00eb mbet, kena shku n\u00eb deti, q\u00eb kena k\u00ebtu n\u00eb Petrovac, n\u00eb kish\u00eb Katolike. Q\u00eb u kan\u00eb si p\u00ebrvoj\u00eb me jetu me murgesha. “Ye, I know, right”. Ti mendon… [nuk kuptohet] “like Kings” ton jet\u00ebn. Po, a e din qysh, mendon q\u00eb ndoshta n\u00eb kish\u00eb jan\u00eb njer\u00ebzit m\u00eb t\u00eb qet\u00eb e sende, a e din, ma “kind” me nj\u00ebri-tjetrin e sende. “Oh, fucking hell no man”. Ishin… u kapshin u… kputshin tu u p\u00ebrla. Njona ushqejke maca, tjetra majke bar se ishin macat n\u00eb bar e kur t\u2019i qepojke fshis\u00eb mac\u00ebs, ashtu me i hjek. S\u2019di, sa u kapshin me u rreh, kupton. “Like” u kan\u00eb “intense” n\u00eb mes murgeshave.
\nIntervistuesja: E kur keni vendos me u kthy n\u00eb Kosov\u00eb?
\nDren Berishaj: Qashtu nja nj\u00eb muaj pasi u kry lufta. Nejse, babi jem u pat kthy menj\u00ebher\u00eb, dit\u00ebn e par\u00eb q\u00eb ka hy NATO, me ta. Edhe ka hi brenda edhe me nj\u00eb konvoj t\u00eb N\u00ebn\u00ebs Terez\u00eb, edhe i ka ndreq sende knejna. Se na se kena dit\u00eb q\u00eb na e kan\u00eb pla\u00e7kit\u00eb banes\u00ebn e na e kan\u00eb prish\u00eb banes\u00ebn e… blla-blla-blla. Nejse, nuk u kan\u00eb e jona, me qira po “still”. K\u00ebshtu, kur i ka rahatu sendet ka ardh me na marr\u00eb. Edhe, sendi par\u00eb q\u00eb e mbaj n\u00eb mend tu u kthy \u00ebsht\u00eb… rrug\u00ebn nuk e kena marr\u00eb t\u00eb nj\u00ebjt\u00eb. Se zakonisht na i kena ra kah Gazivoda, ka Mitrovica. U kan\u00eb rrug\u00eb e Rashk\u00ebs. Tash i kena ra kah Kulla. Dhe sendi i par\u00eb q\u00eb e kam pa \u00ebsht\u00eb Kosov\u00ebn rrafsh. P\u00ebrnime duket rrafsh, a din. S\u2019ta merr menja a e din. Kur e sheh prej malit… kurr\u00eb se kam pa nashta prej qesaj perspektive, e sheh Kosov\u00ebn rrafsh, k\u00ebshtu. Qe qaj \u00ebsht\u00eb nashta kujtimi jem i par\u00eb n\u00eb Landrover t\u00eb bardh\u00eb q\u00eb e kan\u00eb marr\u00eb. Edhe nj\u00eb moment tjet\u00ebr q\u00eb u kan\u00eb k\u00ebshtu… goxha k\u00ebshtu prek\u00ebs “at least” hala, kur kena mb\u00ebrri n\u00eb Prishtin\u00eb te menza, Motra e sheh shoqen e saj. Se ka pa me muj…
\nIntervistuesja: A don me e ndal?
\nDren Berishaj: Jo, ve\u00e7 pak. … edhe qysh u nis\u00ebm, e mbaj mend qysh ka dal prej kerrit. “Literary” kerri tu l\u00ebviz\u00eb, kjo u dal… [nuk kuptohet]. ]
\nIntervistuesja: P\u00ebr me e p\u00ebrqaf?
\nDren Berishaj: Po normal, p\u00ebr me e p\u00ebrqaf. \u00cbsht\u00eb pak “weird” a e din, kur i menon sendet n\u00eb retrospektiv\u00eb, a e din. Se, krejt e kena nj\u00ebfar\u00eb traume dika, q\u00eb u kan\u00eb “emotionally” e sende, a e din. Po “we never process it”. Se, kur e fol me dik\u00eb tjet\u00ebr, zakonisht k\u00ebto muhabete bohen, a e din, n\u00eb mbr\u00ebmje dikur… n\u00eb ballkon t\u00eb banes\u00ebs kur i ke kalu krejt, \u00e7ka po di. Ke pi, ke… ke hang\u00ebr, ke send a e din, tont “down” e sende edhe… i dheze motor\u00ebt. “Everybody has the secret story”, a e din. Dikush m\u00eb t\u00eb r\u00ebnd\u00eb, dikush m\u00eb t\u00eb leht\u00eb, dikush ma sende… dikush me m\u00eb shum\u00eb. Por, “non-processed”. “Collectively” e as “individually”.
\nIntervistuesja: A e lojm\u00eb?
\nDren Berishaj: Pse jo. P\u00ebrndryshe, neve storia prap\u00eb na vazhdon se, a e din, si me pas nan\u00ebn serbe mas luft\u00ebs n\u00eb Kosov\u00eb u kan\u00eb “also scary”, a e din. Ashtu, plot sende q\u00eb s\u2019i kom dit\u00eb, a e din. E mbaj n\u00eb mend ku k\u00ebrsitshin njerzia n\u00eb pik\u00eb t\u00eb nat\u00ebs, q\u00ebshtu ka ora 12 – 01, ve\u00e7 k\u00ebrsitshin n\u00eb der\u00eb. Baba jem vet bojke, e repetiratke alltin\u00eb. K\u00ebshtu, dilke te dera me pa \u00e7ka po ndodh\u00eb. Ve\u00e7 “it happened” her\u00eb pas her\u00eb.
\nIntervistuesja: Ve\u00e7 pse e ke pas… ve\u00e7 pse e ke nan\u00ebn serbe?
\nDren Berishaj: Jo domosdoshm\u00ebrisht, por ka pas k\u00ebrc\u00ebnime. A e din… ose fakti q\u00eb ti je m\u00ebsu me nan\u00ebn t\u00ebnde me fol serbisht krejt jet\u00ebn t\u00ebnde edhe “suddenly” ti s\u2019mundesh me fol me t\u00eb n\u00eb rrug\u00eb. Dhe ta bojke ashtu, shuj. A n\u00eb fakt e ki… se “actually” s\u2019ia… s\u2019mundi me ja fal vetes kur un\u00eb ia pata bo asajna… tu m\u00eb fol mu serbisht, un\u00eb e pata tut\u00eb ashtu. Tu ja bo, mos fol serbisht se njer\u00ebzit. Fytyra e saj u kan\u00eb “fucked up”. Hala e mbaj n\u00eb mend si sot. K\u00ebshtu, u qa n\u00eb gjysm\u00eb. A e din, tash nj\u00eb njeri q\u00eb ka besu n\u00eb nj\u00ebfar\u00eb ideje t\u00eb barazis\u00eb s\u00eb popujve, a e din. Njeri q\u00eb u p\u00ebrjashtu prej pun\u00ebs se i ka p\u00ebrkrah shqiptar\u00ebt e nuk i ka p\u00ebrkrah masat represive ndaj shqiptar\u00ebve. Q\u00eb e kan\u00eb sulmu n\u00eb krah. Edhe “suddenly” n\u00eb mes t\u00eb qatij populli q\u00eb i ka ndihmu, s\u2019mundet me kan\u00eb vetvetja. Edhe djali i saj ja pren k\u00ebshtu, i thot\u00eb mos fol. Edhe hala n\u00eb dit\u00eb t\u00eb sodit ajo vet tutet me fol serbisht. “Mostly” prej qasaj koh\u00ebs. Jo q\u00eb beson q\u00eb di\u00e7ka i ndodh qetash por, “still”.
\nIntervistuesja: Hala e ka si tut\u00eb.
\nDren Berishaj: E un\u00eb hala insistoj me fol serbisht me to se gjithmon\u00eb m\u00eb kujtohet qaj moment kur i kam th\u00ebn\u00eb “don\u2019t”. A e din, mos fol serbisht se… “at this guilt I did cross… [nuk kuptohet].
\nIntervistuesja: Faleminderit![\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row]<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"[vc_row][vc_column][vc_column_text][\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Intervistuesja: \u201cThank You\u201d p\u00ebr bised\u00ebn sot. Ia kishim nis pak prej… qysh e mban n\u00eb mend fillimin e luft\u00ebs n\u00eb Kosov\u00eb. Ku je kan\u00eb? Sa vje\u00e7ar? \u00c7far\u00ebdo memorie q\u00eb ki t\u00eb asaj periudhe kur fillojn\u00eb… kur fillon lufta. Dren Berishaj: Definoma fillimin e luft\u00ebs. Intervistuesja: Pak para bombardimeve t\u00eb NATO-s. Dren Berishaj: Ja kisha nis […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":1002,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[22],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2215"}],"collection":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=2215"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2215\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":2220,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2215\/revisions\/2220"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/1002"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=2215"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=2215"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=2215"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}