https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-content\/uploads\/2023\/01\/Interview-012.mp3<\/a><\/audio>[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Intervistuesja: \u00c7far\u00eb mbani mend nga periudha e para luft\u00ebs?
\nE intervistuara: E mbaj mend f\u00ebmij\u00ebrin\u00eb time nga periudha e para luft\u00ebs. Prind\u00ebrit e mi, motra ime dhe un\u00eb u shp\u00ebrngul\u00ebm nga nj\u00eb vend me shumic\u00eb serbe n\u00eb nj\u00eb vend t\u00eb p\u00ebrzier. Dhe kjo ishte hera e par\u00eb q\u00eb u ndesha me nj\u00eb gjuh\u00eb tjet\u00ebr. Isha vet\u00ebm pes\u00eb vje\u00e7e dhe pyesja veten se \u00e7far\u00eb gjuhe flisnin. Dhe k\u00ebshtu fillova t\u00eb m\u00ebsoja shqip q\u00eb t\u00eb komunikoja drejtp\u00ebrdrejt me ata f\u00ebmij\u00eb. Kujtimi i radh\u00ebs, fqinj\u00ebt po vendoseshin n\u00eb banes\u00ebn pran\u00eb nesh. Vjen nj\u00eb fqinj, nj\u00eb shqiptar, i k\u00ebrkon babait raki dhe mish derri. Ne u habit\u00ebm sepse sipas Islamit ata nuk duhej t\u00eb pinin dhe t\u00eb hanin mish derri. Ai i tha babait tim se nuk i interesonte dhe se do t\u00eb donte ta provonte sepse e kishte ndjer\u00eb er\u00ebn pasi po p\u00ebrgatisnim di\u00e7ka nga ushqimi. Dhe ai thot\u00eb… atij njeriu i p\u00eblqente t\u00eb pinte. Dhe aty fillon miq\u00ebsia jon\u00eb. Ajo grua u kujdes p\u00ebr ne kur ishim duke u rritur, dhe aty m\u00ebsova p\u00ebr bazat e Islamit, p\u00ebr kultur\u00ebn, mbi t\u00eb gjitha, t\u00eb shqiptar\u00ebve n\u00eb Kosov\u00eb dhe, si ta them… ishte v\u00ebrtet di\u00e7ka, di\u00e7ka e pabesueshme. Sepse, n\u00eb vendin nga jam un\u00eb, kishte njer\u00ebz nga t\u00eb gjitha an\u00ebt dhe ishte nj\u00eb lloj Jugosllavie n\u00eb miniatur\u00eb. Aty kishte edhe kroat\u00eb dhe boshnjak\u00eb. Madje kishte edhe \u00e7ek\u00eb, dhe kishte disa bashk\u00ebsi etnike q\u00eb sot faktikisht sikur t\u00eb mos ekzistojn\u00eb m\u00eb ose jan\u00eb asimiluar. Nuk m\u00eb kujtohen shumica. Disa quheshin… quheshin Hamda. Ai ishte nj\u00eb grup q\u00eb merrej kryesisht me blegtori nga vendbanimet kodrinore dhe ata kryesisht sillnin qum\u00ebsht n\u00eb vendbanimin ton\u00eb etj. Tani, me t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb nuk e di kush… \u00e7far\u00eb ishin ata fillimisht, por e di q\u00eb quheshin Hamda. K\u00ebshtu q\u00eb, shum\u00eb gj\u00ebra kan\u00eb ndryshuar q\u00eb at\u00ebher\u00eb. F\u00ebmij\u00ebria ishte pa brenga deri n\u00eb nj\u00eb mosh\u00eb t\u00eb caktuar. Dhe m\u00eb pas filluan historit\u00eb n\u00eb shkoll\u00ebn e mesme p\u00ebr t\u00eb mart\u00ebn e p\u00ebrgjakshme, t\u00eb premten e p\u00ebrgjakshme, ata na frik\u00ebsonin. N\u00eb lagjen nga vija un\u00eb, k\u00ebndonim k\u00ebng\u00eb. Un\u00eb m\u00eb tep\u00ebr preferoja muzik\u00ebn rok dhe k\u00ebshtu di\u00e7ka pak m\u00eb ndryshe. Nd\u00ebrsa fqinj\u00ebt e mia shqiptare e donin Cec\u00ebn dhe Dragana Mirkoviqin. Dhe k\u00ebshtu k\u00ebndonim disa k\u00ebng\u00eb t\u00eb tilla. Dhe pastaj vinte ndonj\u00eb njeri dhe thoshte, mos i k\u00ebndoni ato k\u00ebng\u00eb serbe. Pastaj, kur ndodhi… ai aksidenti me Martinoviqin n\u00eb Gjilan, ata p\u00ebrdornin shum\u00eb fjal\u00eb t\u00eb sh\u00ebmtuara, d.m.th., u thoshin grave serbe disa shqiptar\u00eb apo f\u00ebmij\u00eb shqiptar\u00eb. Gjithmon\u00eb m\u00eb ka habitur sesi un\u00eb q\u00eb jam rritur n\u00eb nj\u00eb familje tolerante ku nuk m\u00eb kan\u00eb m\u00ebsuar t\u00eb urrej dhe nuk kam d\u00ebgjuar asgj\u00eb t\u00eb keqe p\u00ebr shqiptar\u00ebt nga prind\u00ebrit e mi, as nga gjysh\u00ebrit e t\u00eb tjer\u00eb, un\u00eb d\u00ebgjoja… nuk do t\u00eb kisha dashur t\u2019i p\u00ebrmendja gj\u00ebrat e tilla q\u00eb m\u2019i tha nj\u00eb shqiptar n\u00eb rrug\u00eb. Dhe at\u00ebher\u00eb v\u00ebrtet\u00eb u pata tronditur sepse askush nuk m\u00eb kishte sulmuar m\u00eb par\u00eb, por at\u00ebher\u00eb ajo ishte… nj\u00eb lloj p\u00ebrvoje traumatike para luft\u00ebs. Nuk do t\u00eb doja t\u00eb flisja p\u00ebr detajet, por le t\u00eb themi se ishte v\u00ebrtet\u00eb… pra kjo ishte… ata nuk… n\u00eb fund t\u00eb viteve t\u00eb tet\u00ebdhjeta nuk ishte edhe aq pa brenga ajo koh\u00eb. Megjithat\u00eb, kishte frik\u00ebsime t\u00eb tilla.
\nIntervistuesja: Dhe \u00e7far\u00eb mbani mend nga periudha e luft\u00ebs?
\nE intervistuara: Nga periudha e luft\u00ebs, si t\u00eb ishte fundi i bot\u00ebs. Pra, sikur t\u00eb gjitha dyshimet m\u00eb t\u00eb k\u00ebqija dhe parandjenjat e k\u00ebqija u b\u00ebn\u00eb t\u00eb v\u00ebrteta. Sepse, pas gjith\u00eb atyre ngjarjeve n\u00eb vendet e ish-Jugosllavis\u00eb, duke filluar nga Kroacia, Bosnja dhe gjith\u00e7ka q\u00eb d\u00ebgjuam po b\u00ebhej, mendova, e po ashtu edhe t\u00eb gjith\u00eb njer\u00ebzit e mi, se nuk kishte mund\u00ebsi t\u00eb na ndodhte neve ajo. Sepse kemi jetuar shum\u00eb mir\u00eb me fqinj\u00ebt e mi t\u00eb par\u00eb. Dhe disi, nuk e di, nuk jemi ndjer\u00eb t\u00eb k\u00ebrc\u00ebnuar. Mund t\u00eb shkoja lirisht edhe n\u00eb Prishtin\u00eb. Madje kam b\u00ebr\u00eb autostop si gjimnaziste dhe gj\u00ebra t\u00eb ngjashme. Kur, krejt papritur, sikur e gjith\u00eb e keqja e k\u00ebsaj bote ra n\u00eb tok\u00eb, duke filluar nga bombardimet. Un\u00eb at\u00ebher\u00eb e pata humbur besimin te njer\u00ebzimi. E humba besimin te njer\u00ebzit dhe kur… dor\u00ebn n\u00eb zem\u00ebr… fqinj\u00ebt e par\u00eb shqiptar\u00eb u afruan dhe than\u00eb se di\u00e7ka po p\u00ebrgatitej dhe se ishte koha p\u00ebr t\u00eb shkuar. Mami, motra dhe un\u00eb ishim aty. Un\u00eb po p\u00ebrgatitesha p\u00ebr nj\u00ebrin nga provimet dhe n\u00ebna ime m\u00eb tha se ne jemi vrima e fundit e kavallit. Se nuk ka shanse t\u00eb na ndodh\u00eb neve. Ajo teta ime Bedrie m\u00eb tha mbldhni gj\u00ebrat. Neve na kan\u00eb than\u00eb se di\u00e7ka do t\u00eb ndodhte. Nuk e dim\u00eb se \u00e7far\u00eb, duhet t\u00eb ikim. Ata u larguan, si shum\u00eb t\u00eb tjer\u00eb, kurse ne q\u00ebndruam. Pastaj filluan bombat e para dhe m\u00eb pas filloi kaosi. Pastaj filloi v\u00ebrtet si, si t\u2019ju them, sikur u hap\u00ebn dyert e ferrit. Bombardimet, ai lloj d\u00ebshp\u00ebrimi, nj\u00eb atmosfer\u00eb hiri. Pas k\u00ebsaj, dol\u00ebn njer\u00ebz t\u00eb panjohur n\u00eb rrug\u00eb, ishte nj\u00eb lloj hutimi. Njeriu mund t\u2019i shihte t\u00eb gjitha t\u00eb k\u00ebqijat e k\u00ebsaj bote. Rrall\u00eb kush mbeti imun ndaj t\u00eb keqes. Un\u00eb dhe motra po. Motra ime humbi fuqin\u00eb e t\u00eb folurit p\u00ebr nj\u00eb koh\u00eb, pik\u00ebrisht gjat\u00eb bombardimeve. M\u00eb pas na u desh t\u00eb shkonim tek t\u00eb af\u00ebrmit e mi n\u00eb Serbin\u00eb qendrore. Por un\u00eb nuk mundja t\u00eb q\u00ebndroj n\u00eb Serbin\u00eb qendrore, sepse nuk doja t\u00eb m\u00eb quanin shqiptare. Dhe po… edhe daja im po t\u00eb na trajtonte k\u00ebshtu. K\u00ebshtu mor\u00ebm nj\u00eb taksi t\u00eb fundit. Autobusi nuk na merrte dot sepse ishte plot me udh\u00ebtar\u00eb. Ata q\u00eb po ktheheshin n\u00eb Kosov\u00eb, ashtu si ne. Gjith\u00e7ka iu g\u00ebrdit atyre. Parat\u00eb e fundit ia dham\u00eb taksis\u00eb. Ato 100 markat e fundit t\u00eb cilat i kishim q\u00eb t\u00eb ktheheshim n\u00eb Kosov\u00eb me dy persona t\u00eb tjer\u00eb. Dhe ne kalonim n\u00ebp\u00ebr Kosov\u00eb, vendi i shkret\u00eb, askush askund. Di\u00e7ka po digjej, kishte tym, pra v\u00ebrtet\u00eb e pabesueshme. Pastaj pala serbe… t\u00ebrhiqeshin forcat serbe, ktheheshin shqiptar\u00ebt, NATO-ja. Nuk e di se \u00e7far\u00eb ishte m\u00eb keq. A ishte bombardimi apo m\u00eb pas. Shqiptar\u00ebt po kthehen, t\u00eb gjith\u00eb akuzojn\u00eb dik\u00eb p\u00ebr di\u00e7ka dhe akuzojn\u00eb nj\u00ebri-tjetrin, k\u00ebrkojn\u00eb sendet e tyre, kush kujt \u00e7far\u00eb i ka marr\u00eb. Pastaj fillojm\u00eb t\u00eb mbrohemi, ikim n\u00eb banesat tona. Babai im vendosi tela n\u00eb dritare. Ai i vuri amortizator\u00ebt e krevateve sepse nuk kishim asgj\u00eb tjet\u00ebr q\u00eb t\u00eb… q\u00eb t\u00eb mbroheshim sepse banes\u00ebn ngjitur me ton\u00ebn e gjuanin vazhdimisht me gur\u00eb dhe bomba. Dhe mbet\u00ebm vet\u00ebm ne… vet\u00ebm tri familje n\u00eb at\u00eb pjes\u00eb t\u00eb qytetit nga jam un\u00eb, pasi ishte nj\u00eb vendbanim i p\u00ebrzier. Pjesa tjet\u00ebr e serb\u00ebve u shp\u00ebrngul\u00ebn. Kishte sulme t\u00eb p\u00ebrditshme, dometh\u00ebn\u00eb \u00e7do nat\u00eb. Neve nuk na prek\u00ebn. Dor\u00ebn n\u00eb zem\u00ebr, p\u00ebr k\u00ebt\u00eb ishte p\u00ebrgjegj\u00ebse fqinja yn\u00eb shqiptare, e cila na ruante sepse ne i kemi ruajtur ata… derisa ishin bombardimet. Dhe, \u00e7far\u00eb tjet\u00ebr mund t\u00eb them. Thjesht, mua m\u00eb vjen turp p\u00ebr at\u00eb q\u00eb b\u00ebn\u00eb njer\u00ebzit. Si nga nj\u00ebra ashtu edhe nga ana tjet\u00ebr. Edhe gjat\u00eb bombardimeve edhe pas bombardimeve, edhe p\u00ebr hipokrizin\u00eb e t\u00eb huajve dhe… si t\u2019ju them. Ishte nj\u00eb e re shqiptare q\u00eb shkonte \u00e7do mbr\u00ebmje n\u00eb KFOR-in britanik q\u00eb KFOR-i britanik t\u2019i mbyllte syt\u00eb para sulmeve ndaj serb\u00ebve. Dhe pastaj k\u00ebshtu serb\u00ebt filluan t\u00eb shp\u00ebrnguleshin. Dhe shum\u00eb shpejt nuk kishte m\u00eb asnj\u00eb, vet\u00ebm tri familje. Ne q\u00ebndruam deri n\u00eb Vidovdan, n\u00eb 2003, ne t\u00eb tria. Kurse fqinj\u00ebt deri m\u00eb 17 mars 2004, kur p\u00ebr fat t\u00eb keq disa fqinj\u00eb shqiptar\u00eb, ishin t\u00eb par\u00ebt q\u00eb tentuan t\u2019i v\u00ebn\u00eb flak\u00ebn dhe m\u00eb pas erdhi policia e Kosov\u00ebs p\u00ebr t\u2019i shp\u00ebtuar. Pra, ajo koh\u00eb me t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb… si ta them, sikur gjith\u00e7ka u shemb papritur dhe e gjith\u00eb bota q\u00eb mbaj mend m\u00eb par\u00eb pushoi s\u00eb ekzistuari.
\nIntervistuesja: Dhe si e shihni t\u00eb ardhmen e shoq\u00ebris\u00eb kosovare sot? A jeni n\u00eb marr\u00ebdh\u00ebnie t\u00eb mira me shqiptar\u00ebt dhe a mendoni se mund t\u00eb nd\u00ebrtojm\u00eb nj\u00eb shoq\u00ebri s\u00eb bashku?
\nE intervistuara: Un\u00eb jam n\u00eb marr\u00ebdh\u00ebnie t\u00eb mira, mbi t\u00eb gjitha p\u00ebrs\u00ebri me fqinj\u00ebn time t\u00eb par\u00eb q\u00eb na rriti ne dhe f\u00ebmij\u00ebt e saj. Edhe me nip\u00ebr e mbesa… nip\u00ebr e mbesa se p\u00ebrcillet historia e s\u00eb mir\u00ebs. Sado q\u00eb jan\u00eb historit\u00eb e s\u00eb keqes edhe ato historit\u00eb e k\u00ebqija, ato q\u00eb udh\u00ebtojn\u00eb m\u00eb s\u00eb shpejti, prap\u00eb jan\u00eb historit\u00eb e s\u00eb mir\u00ebs ato q\u00eb na mbrojn\u00eb. Shpesh e kam zakon t\u00eb them se e keqja nuk ka etni, ngjyr\u00eb l\u00ebkure dhe gjuh\u00eb. E keqja \u00ebsht\u00eb po aq universale sa e mira. Dhe t\u00eb keqen q\u00eb e pash\u00eb ishte e nj\u00ebjta e keqe n\u00eb syt\u00eb e serb\u00ebve, shqiptar\u00ebve por edhe t\u00eb huajve. Dhe kur thua shoq\u00ebria kosovare, mendoj se kjo, p\u00ebr fat t\u00eb keq \u00ebsht\u00eb nj\u00eb krijim i rrejsh\u00ebm q\u00eb as ne dhe as shqiptar\u00ebt nuk e shohim n\u00eb at\u00eb m\u00ebnyr\u00eb q\u00eb, n\u00ebse duam t\u00eb ecim p\u00ebrpara, ndoshta do t\u00eb duhej ta shohim. Sepse ne nuk besojm\u00eb n\u00eb t\u00eb nj\u00ebjtat mite, duke filluar nga kjo. Ne nuk ndajm\u00eb t\u00eb nj\u00ebjtat vlera, nuk ndajm\u00eb t\u00eb nj\u00ebjtat legjenda, nuk kemi t\u00eb nj\u00ebjtat gj\u00ebra q\u00eb na lidhin, nd\u00ebrsa jemi kaq t\u00eb ngjash\u00ebm, n\u00ebse do e fillonim nga inati dhe gjith\u00e7ka tjet\u00ebr. Edhe pse flasim nj\u00eb gjuh\u00eb tjet\u00ebr, edhe pse jemi t\u00eb feve t\u00eb ndryshme. To je to. Nuk \u00ebsht\u00eb feja ajo q\u00eb i p\u00ebrkufizon shqiptar\u00ebt, por shqiptarizmi, pra p\u00ebrkat\u00ebsia etnike. Ata nuk ndahen n\u00eb baz\u00eb t\u00eb fes\u00eb dhe p\u00ebr fat t\u00eb keq, ne serb\u00ebt jemi ndar\u00eb. Shum\u00eb… nj\u00eb pjes\u00eb e grupit etnik humbi. K\u00ebshtu q\u00eb, un\u00eb them, e kuptoj mentalitetin e fqinj\u00ebve t\u00eb mi sepse jam rritur me ta, sepse kam jetuar me ta, kam ngr\u00ebn\u00eb me ta. Gj\u00ebrat e para q\u00eb… e them p\u00ebrs\u00ebri, m\u00ebsova p\u00ebr Islamin ishin prej tyre. Dhe ajo q\u00eb kam mund\u00ebsi t\u00eb shoh jan\u00eb vlerat evropiane q\u00eb i jan\u00eb bashkangjitur nj\u00eb shoq\u00ebrie q\u00eb nuk \u00ebsht\u00eb gati p\u00ebr nj\u00eb gj\u00eb t\u00eb till\u00eb dhe pastaj k\u00ebshtu fituam nj\u00eb sakat q\u00eb po p\u00ebrpiqet t\u00eb ec\u00eb me patericat m\u00eb moderne, le t\u00eb themi. Dhe pastaj, n\u00ebse… n\u00eb rregull, ne serb\u00ebt e kemi mitin e Kosov\u00ebs. \u00c7ka \u00ebsht\u00eb ajo q\u00eb kan\u00eb shqiptar\u00ebt? Ata besojn\u00eb se jan\u00eb ilir\u00eb, apo jo? Shpesh b\u00ebj shaka me miqt\u00eb e mi shqiptar\u00eb. Ju jeni njer\u00ebzit m\u00eb t\u00eb vjet\u00ebr dhe ne jemi popull qiellor\u00eb. Si t\u2019i kombinojm\u00eb k\u00ebto t\u00eb dyja?! Dhe s\u00eb dyti, n\u00eb media, sidomos sot, pik\u00ebrisht kam folur p\u00ebr k\u00ebt\u00eb me shum\u00eb njer\u00ebz, edhe pse kan\u00eb kaluar… sa… dy dekada e m\u00eb shum\u00eb, ende po d\u00ebgjojm\u00eb histori t\u00eb mbushura me urrejtje. Edhe pse \u00ebsht\u00eb perfide, ajo \u00ebsht\u00eb aty, nga drejtuesit kryesor\u00eb politik\u00eb. Dhe p\u00ebrs\u00ebri, aty ka gjithmon\u00eb disa data. Nuk \u00ebsht\u00eb m\u00eb e premte e p\u00ebrgjakshme dhe e mart\u00eb e p\u00ebrgjakshme, por \u00ebsht\u00eb 1 tetori, 1 n\u00ebntori. A do t\u00eb jet\u00eb kjo, a do t\u00eb jet\u00eb ajo. Sa di pjesa veriore e Kosov\u00ebs p\u00ebr ne q\u00eb jemi n\u00eb jug e sa Serbia e ngusht\u00eb? Sa n\u00eb fakt Shqip\u00ebria di p\u00ebr njer\u00ebzit… p\u00ebr shqiptar\u00ebt nga Kosova? Apo n\u00eb p\u00ebrgjith\u00ebsi p\u00ebr komunitetet tjera n\u00eb Kosov\u00eb?! Pra, besoj se \u00ebsht\u00eb e mundur t\u00eb jetohet, por si?! \u00c7far\u00eb do t\u00eb ndajm\u00eb? Si do t\u00eb quhet ky shtet dhe kush do t\u00eb besoj\u00eb n\u00eb t\u00eb. Kjo \u00ebsht\u00eb.
\nIntervistuesja: Faleminderit!
\nE intervistuara: S\u2019ka p\u00ebrse![\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row]<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"[vc_row][vc_column][vc_column_text][\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Intervistuesja: \u00c7far\u00eb mbani mend nga periudha e para luft\u00ebs? E intervistuara: E mbaj mend f\u00ebmij\u00ebrin\u00eb time nga periudha e para luft\u00ebs. Prind\u00ebrit e mi, motra ime dhe un\u00eb u shp\u00ebrngul\u00ebm nga nj\u00eb vend me shumic\u00eb serbe n\u00eb nj\u00eb vend t\u00eb p\u00ebrzier. Dhe kjo ishte hera e par\u00eb q\u00eb u ndesha me nj\u00eb gjuh\u00eb tjet\u00ebr. Isha […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":1003,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[22],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2053"}],"collection":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=2053"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2053\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":2081,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2053\/revisions\/2081"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/1003"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=2053"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=2053"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=2053"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}