https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-content\/uploads\/2023\/01\/Subotic-Olgica.mp3<\/a><\/audio>[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Intervistuesja: A mund t\u00eb prezantoheni dhe t\u00eb tregoni na se nga jeni?
\nOlgica Subotiq: Kam lindur n\u00eb Radev\u00eb dhe kam jetuar n\u00eb Obiliq, tani jam k\u00ebtu n\u00eb… n\u00eb kontejner\u00eb, tash jam n\u00eb banes\u00eb. Nuk e kam braktisur kurr\u00eb Kosov\u00ebn.
\nIntervistuesja: Si e mbani mend periudh\u00ebn para luft\u00ebs?
\nOlgica Subotiq: Para luft\u00ebs ishte p\u00ebr bukuri. N\u00eb fshatin tim ku kam lindur, vet\u00ebm nj\u00eb sht\u00ebpi shqiptare ishte. Un\u00eb ulesha me Gjuzxhiden n\u00eb t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebn karrik\u00eb… n\u00eb t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebn bank\u00eb. Ata e vijonin m\u00ebsimin n\u00eb shkoll\u00ebn serbe. Ishin dy motra dhe kat\u00ebr v\u00ebllez\u00ebr. Shkonim mir\u00eb, nuk e dinim n\u00ebse ishin shqiptar\u00eb. Ata vinin te ne p\u00ebr dasma dhe varrime, ne shkonim te ata. P\u00ebr shqiptar\u00ebt p\u00ebrgatitej n\u00eb vete, dhe p\u00ebr ne n\u00eb vete. Shoq\u00ebroheshim ashtu. Pas disa vitesh, jo nd\u00ebrsa ishin ata, por m\u00eb von\u00eb kur u lind\u00ebn f\u00ebmij\u00ebt e tyre, u ndan\u00eb p\u00ebr t\u00eb m\u00ebsuar shqip. P\u00ebr dy f\u00ebmij\u00eb vinte m\u00ebsuesi p\u00ebr t\u2019i m\u00ebsuar nga Henci. Dhe para luft\u00ebs, ata shkonin n\u00eb nj\u00eb shkoll\u00eb private n\u00eb Henc. Edhe pse kishte vend p\u00ebr sa t\u00eb duash. Fshati \u00ebsht\u00eb i vog\u00ebl. Por ata shkonin n\u00eb Henc p\u00ebr tu shkolluar dhe atje shkolloheshin. Dhe k\u00ebshtu, shoq\u00ebroheshim k\u00ebshtu. Shkonim te nj\u00ebri-tjetri, dhe n\u00ebp\u00ebr dasma. Ne tek ata p\u00ebr Bajram, ata tek ne p\u00ebr festa. Nuk k\u00ebqyrnin, nuk kishte kurrfar\u00eb ankesash. P\u00ebr m\u00eb tep\u00ebr, v\u00ebllai m\u00eb i madh i tyre prezantohej si Dragan. Shkonte n\u00ebp\u00ebr vende ku vall\u00ebzohej, n\u00ebp\u00ebr dasma serbe. Shkonte me vajza serbe… arg\u00ebtohej me to. Nj\u00eb grua e pyeti, i kujt je ti, Dragan? Ai i thot\u00eb, un\u00eb jam i Tinit. Si i Tinit, ai ka dy djem, Slav\u00ebn dhe Din\u00ebn. Mua… e ai Tini kishte dy gra. Ai thot\u00eb, m\u00eb solli Stana. Oh, qofsh me jet\u00eb dhe sh\u00ebndosh\u00eb biri im.
\nIntervistuesja: Si e mbani mend periudh\u00ebn e luft\u00ebs?
\nOlgica Subotiq: Periudha e luft\u00ebs dhe para luft\u00ebs, kur filluan demonstratat, ishte d\u00ebshp\u00ebruese. Na u desh t\u00eb shkonim t\u00eb merrnim f\u00ebmij\u00ebt nga shkolla. Dhe aty diku, rreth vitit tet\u00ebdhjet\u00eb e nj\u00eb, dy, nuk m\u00eb kujtohet sakt\u00ebsisht se n\u00eb cilin vit, un\u00eb punoja n\u00eb Elektrokosov\u00eb. Nuk dija shqip, papritmas erdhi nj\u00eb turm\u00eb. Pun\u00ebtor\u00ebt nga minierat e Elektrokosov\u00ebs, me hunj dhe shishe n\u00eb duar. Na p\u00ebrzinin nga puna. \u201cDil jasht\u00eb, dil jasht\u00eb\u201d, un\u00eb nuk e dija \u00e7far\u00eb do t\u00eb thoshte. Vet\u00ebm at\u00ebher\u00eb pyes, \u201c\u00e7far\u00eb do t\u00eb thot\u00eb kjo, dil jasht\u00eb? Do t\u00eb thot\u00eb jasht\u00eb\u201d. Aty e m\u00ebsova at\u00eb fjal\u00eb shqipe. E drejtorit Bobiq ia kan\u00eb varur posterin \u201cKosova Republik\u00eb\u201d dhe n\u00eb krye t\u00eb k\u00ebsaj… si shkojn\u00eb ata p\u00ebr t\u00eb demonstruar, ai ishte n\u00eb krye me at\u00eb poster, derisa arrit\u00ebn te varrezat. E aty i priste ushtria dhe policia, ata ik\u00ebn dhe disa pun\u00ebtor\u00eb i mbyll\u00ebn n\u00ebp\u00ebr baraka. Disa… ku kush… dik\u00eb e rrihnin, si q\u00ebllonin. Dhe gjat\u00eb luft\u00ebs ishte shum\u00eb e v\u00ebshtir\u00eb, kur u kthyen. Ne shkuam n\u00eb Elektrokosov\u00eb kinse p\u00ebr t\u00eb punuar, na ftuan. Shkuam te porta p\u00ebr t\u00eb thirrur dhjet\u00eb shqiptar\u00eb, dhjet\u00eb serb\u00eb. Th\u00ebrrasin dhjet\u00eb shqiptar\u00eb, prishet aparatura, p\u00ebr t\u00eb marr\u00eb ato… kartelat e pun\u00ebs. Kthehemi ne n\u00eb k\u00ebmb\u00eb n\u00eb sht\u00ebpi. Shkojm\u00eb s\u00ebrish t\u00eb nes\u00ebrmen, ata th\u00ebrrasin s\u00ebrish dhjet\u00eb shqiptar\u00eb. Kur i vjen radha serbit, th\u00ebrrasin dy, tre… dhe gjith\u00e7ka k\u00ebshtu. Dhe nj\u00eb djal\u00eb, Rako\u00e7eviq hyri dhe nuk doli m\u00eb. Kurse drejtor…. nj\u00eb inxhinier Zoran Kontiqin e ther\u00ebn n\u00eb banes\u00ebn e tij n\u00eb Prishtin\u00eb. Ai ishte nj\u00eb ekspert i madh, ai ishte n\u00eb at\u00eb ekipin negociator. Dhe kur erdh\u00ebm n\u00eb dit\u00ebn e pest\u00eb apo t\u00eb gjasht\u00eb, erdhi Zoran Stanisavljeviqi, po ashtu inxhinier, tha rrini aty se do t\u00eb shkoj t\u00eb flas. Zoran Kontiqin e kan\u00eb ther\u00eb, t\u00eb shohim se \u00e7far\u00eb do t\u00eb b\u00ebjm\u00eb. Te Kosova B e kishim Administrat\u00ebn Kryesore. Kur u kthye, makina e tij ishte plot\u00ebsisht e shpuar nga plumbat. Nuk e di si mbijetoi. Dhe at\u00eb dit\u00eb u kthyem n\u00eb sht\u00ebpi dhe nuk shkuam m\u00eb. Pun\u00ebtor\u00ebve u merrnin makinat. Ata afroheshin, kush vinte me makin\u00eb vet\u00ebm e nxirrnin arm\u00ebn, mi jep \u00e7el\u00ebsat thoshin dhe k\u00ebshtu merrnin makin\u00ebn e tyre. E at\u00eb Rako\u00e7eviqin erdhi tezja ta k\u00ebrkoj\u00eb. Ai ka jetuar diku af\u00ebr liqenit t\u00eb Batllav\u00ebs dhe ka ardhur te tezja e tij, pasi nuk ka mundur t\u00eb udh\u00ebtoj\u00eb dhe nuk ishte kthyer dy dit\u00eb, prandaj ka ardhur tezja p\u00ebr ta k\u00ebrkuar. A e keni par\u00eb at\u00eb? Nj\u00ebri thot\u00eb se e kishte pa n\u00eb dhom\u00ebn e zhveshjes. Thoshin se e kan\u00eb hedhur n\u00eb bunker ku ndizej zjarri i termocentralit. Asnj\u00eb gjurm\u00eb, asnj\u00eb z\u00eb, as sot e k\u00ebsaj dit\u00eb p\u00ebr t\u00eb. Kur u kthyen shqiptar\u00ebt, ne me ata fqinj\u00eb n\u00eb Obiliq kemi jetuar mrekulluesh\u00ebm. Nuk e dinim as kur u larguan as pse u larguan. Nuk e kishim iden\u00eb. Vjen nj\u00eb fqinje thot\u00eb, mori k\u00ebta… fqinja q\u00eb ishte me ta, thot\u00eb nuk jan\u00eb m\u00eb fqinj\u00ebt tan\u00eb k\u00ebtej. Pulat po kukurisnin, qent\u00eb po lehin. Un\u00eb vet\u00ebm iu dhash\u00eb uj\u00eb dhe i ushqeva. Dhe ashtu, p\u00ebr pes\u00ebmb\u00ebdhjet\u00eb dit\u00eb i ushqyem ato pula, u dham\u00eb uj\u00eb nd\u00ebrsa bombardimet vinin nga lart, derisa erdh\u00ebn disa njer\u00ebz me \u00e7orape n\u00eb kok\u00eb dhe i thyen sht\u00ebpit\u00eb. As nuk e dim\u00eb se kush ishin dhe \u00e7far\u00eb ishin. Edhe ne kishim frik\u00eb prej tyre. E, kur u kthyen, ne menduam se ishin t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebt fqinj\u00eb, por nuk ishin m\u00eb. Na k\u00ebrc\u00ebnonin se do t\u00eb na therin, se do t\u00eb na vrasin. Digjnin sht\u00ebpit\u00eb, pla\u00e7kitnin, \u00e7far\u00eb nuk b\u00ebn\u00eb. N\u00eb Obiliq, q\u00eb nga ardhja e KFOR-it, u vran\u00eb n\u00ebnt\u00eb persona. Vritet nj\u00eb plak\u00eb tet\u00ebdhjet\u00eb e ca vje\u00e7are, e nxor\u00ebn nga shtrati. Ne po merrnim ndihm\u00ebn p\u00ebr t\u00eb, dhe shkuam p\u00ebr t\u00eb marr\u00eb ndihmat, dikush shkoi t\u2019ia merrte kartel\u00ebn, kur thot\u00eb u zhduk gjyshja Milada. Si ishte zhveshur, ashtu po q\u00ebndrojn\u00eb rrobat. Dhe e ndaluam nj\u00eb vetur\u00eb t\u00eb UNMIK-ut, aty ishte nj\u00eb burr\u00eb i zi, e vendosi shiritin e verdh\u00eb dhe e k\u00ebrkonin. P\u00ebr fat t\u00eb mir\u00eb, nj\u00eb vog\u00eblushe punonte n\u00eb KFOR si p\u00ebrkthyese, ajo e vizitonte shpesh. Kur ajo erdhi, ajo ishte zhdukur. Dhe ajo k\u00ebrkonte, k\u00ebrkonte. E gjet\u00ebn n\u00eb Vushtrri. Syt\u00eb e nxjerr\u00eb, hunda e thyer, vesh\u00ebt e prer\u00eb. Anglez\u00ebt e mor\u00ebn at\u00eb foto dhe na e tregonin, a e njihni k\u00ebt\u00eb grua. Kjo do t\u00eb thot\u00eb, na k\u00ebrc\u00ebnonin me t\u00eb. Edhe juve do t\u00eb ju ndodh\u00eb kjo n\u00ebse nuk largoheni. Si mund ta njoh\u00ebsh pa vesh\u00eb, pa hund\u00eb, pa… me gjith\u00eb gjak q\u00eb rridhte prej saj. Pas nj\u00eb gjyshe Stevka, at\u00eb dogj\u00ebn me hekur p\u00ebr hekurosje. Nj\u00eb Radovan Kukalj, atij erdh\u00ebn p\u00ebr t\u2019ia vjedhur makin\u00ebn. Ai doli jasht\u00eb, e vran\u00eb me bresh\u00ebri plumbash. Stasha Rapajiqin e ther\u00ebn kurse gruan e kishte pran\u00eb, menduan se ishte e vrar\u00eb por ajo nuk ishte, ajo ishte pa ndjenja. Vet\u00ebm n\u00eb m\u00ebngjes kur kaloi nj\u00eb fqinj, kur pan\u00eb… gruaja e tij ishte gjall\u00eb. Nuk e di n\u00ebse sot… ajo i mbijetoi asaj fatkeq\u00ebsie. E, familjen Stoliq e g\u00ebrdit\u00ebn. I vran\u00eb vet\u00ebm se nuk donin ta shisnin sht\u00ebpin\u00eb, se iu vdiq nj\u00ebri nga djemt\u00eb n\u00eb Elektrokosov\u00eb nga rryma, ia rregulluan shqiptar\u00ebt. E d\u00ebrguan t\u00eb rregullonte di\u00e7ka, e fik\u00ebn rrym\u00ebn. Kur ai e rregulloi at\u00eb, e ndez\u00ebn rrym\u00ebn dhe rryma e vrau. As ata nuk donin ta shisnin, t\u00eb moshuarit ishin njer\u00ebz t\u00eb but\u00eb, t\u00eb qet\u00eb, e kishin nj\u00eb djal\u00eb tjet\u00ebr. Ai nuk ishte i martuar. Atij n\u00ebna i thoshte mos e shit derisa t\u00eb vdes, t\u00eb m\u00eb varrosesh pran\u00eb djalit tim. N\u00ebse rast\u00ebsisht e shet, m\u00eb vendos nj\u00eb tend\u00eb n\u00eb nj\u00eb cep q\u00eb t\u00eb jetoj aty, t\u00eb varrosem pran\u00eb djalit tim. Nj\u00eb m\u00ebngjes kur d\u00ebgjuam, po b\u00ebhesha gati p\u00ebr t\u00eb shkuar n\u00eb Gra\u00e7anic\u00eb, erdhi nj\u00eb fqinj dhe tha se e kishin vrar\u00eb Sllob\u00ebn. Cili Sllob? Dy fqinj\u00eb ishin aty, nj\u00ebri e shiti sht\u00ebpin\u00eb dhe u largua, mos kishin edhe di\u00e7ka me t\u00eb… se ndodhte edhe kjo. Thot\u00eb edhe Sllob\u00ebn, Radmilen dhe Lubink\u00ebn. Shkova atje, gjith\u00e7ka ishte e rrethuar me shirit t\u00eb verdh\u00eb. Dy t\u00eb familjes Stoliq q\u00ebndronin aty, ishin t\u00eb ulur. \u00c7far\u00eb ka ndodhur? Askush nuk e di se \u00e7far\u00eb ka ndodhur. Policia nuk i linte t\u00eb hynin, i vun\u00eb flak\u00ebn sht\u00ebpis\u00eb p\u00ebr t\u00eb fshehur gjurm\u00ebt. Fatmir\u00ebsisht, nj\u00eb shqiptare po dilte, duhej t\u00eb kalonte pran\u00eb sht\u00ebpis\u00eb s\u00eb tyre. A \u00ebsht\u00eb kjo arsyeja… q\u00eb kishte frik\u00eb t\u00eb kalonte pran\u00eb sht\u00ebpis\u00eb q\u00eb digjej, apo ishte arsyeja q\u00eb ata jetonin mir\u00eb tash nuk e di, vet\u00ebm ajo e di. Dhe ajo e raportoi at\u00eb te zjarrfik\u00ebsit. Ne e mor\u00ebm vesh vet\u00ebm n\u00eb m\u00ebngjes kur e fik\u00ebn t\u00eb gjith\u00ebn, kur m\u00ebsuam p\u00ebr k\u00ebt\u00eb nga nj\u00eb fqinj. Ata nuk donin t\u00eb na linin t\u00eb futeshim brenda q\u00eb t\u00eb shihnim. U grind\u00ebm me policin\u00eb aty, ndodh\u00ebn lloj-lloj gj\u00ebrash. Dhe pastaj nuk i lam\u00eb t\u2019i \u00e7onin n\u00eb autopsi derisa t\u00eb vij\u00eb Dragutin Dobri\u00e7anini. Kur erdhi Dragutin Dobri\u00e7anini, ai u prezantua, i \u00e7uan n\u00eb Rahovec. Autopsia, syt\u00eb po ashtu t\u00eb nxjerra, skrotumi posht\u00eb, brinj\u00ebt e thyera. Kjo grua nuk ishte shum\u00eb e sakatuar, un\u00eb e lava. Vet\u00ebm duart e saja ishin t\u00eb mavijosura n\u00eb disa vende. Askush nuk e di pse, dhe si. Por supozohet vet\u00ebm sepse nuk kan\u00eb dashur ta shesin sht\u00ebpin\u00eb.
\nIntervistuesja: A e mbani n\u00eb mend momentin kur ju desh t\u00eb largoheshit nga sht\u00ebpia?
\nOlgica Subotiq: Ne q\u00ebndruam, ishim at\u00ebher\u00eb n\u00eb Beograd p\u00ebr t\u00eb biseduar. Ose t\u00eb na zhvendosin ose t\u00eb na sigurojn\u00eb, t\u00eb na sigurojn\u00eb… t\u00eb na ruajn\u00eb, KFOR-i. K\u00ebt\u00eb… k\u00ebta, p\u00ebr zhvendosje nuk kan\u00eb guxuar. Ne fol\u00ebm me z. \u00c7oviq. Nuk mund t\u00eb ju zhvendos, mund t\u00eb flas me KFOR-in p\u00ebr siguri. Vinte gjenerali Mini, gjenerali italian i KFOR-it. Ai na garantoi sigurin\u00eb, por tutje ajo siguri nuk ishte aty. Ne duhej t\u00eb ruheshim, b\u00ebnim roje nat\u00ebn. Askush nuk guxonte t\u00eb shkonte vet\u00ebm, shkonim vet\u00ebm n\u00eb grup. Kam banuar privatisht. Ai pronari e shiti sht\u00ebpin\u00eb, un\u00eb kalova n\u00eb nd\u00ebrtes\u00eb. P\u00ebrtej rrug\u00ebs ishte stacioni i policis\u00eb. M\u00eb 17 mars isha n\u00eb Mitrovic\u00eb dhe kur po kthehesha, nj\u00eb grua nga Suhodolli tha: \u201cK\u00ebta tan\u00ebt q\u00eb kan\u00eb ardhur k\u00ebtu, nuk e di si do t\u00eb kthehen\u201d. \u00c7far\u00eb ka ndodhur? Thot\u00eb, disa f\u00ebmij\u00eb jan\u00eb mbytur, dhe thon\u00eb se njer\u00ebzit tan\u00eb i kan\u00eb ndjekur me qent\u00eb. E ne duhet t\u00eb kalojm\u00eb dy fshatra shqiptar\u00eb p\u00ebr t\u2019i ndjekur. Dhe asgj\u00eb, ishte qet\u00eb n\u00eb Obiliq. Un\u00eb, po b\u00ebja disa pun\u00eb dore dhe u ula dhe po lidhja. Po m\u00eb th\u00ebrret motra, \u00e7far\u00eb po b\u00ebn? Po i them, ja po lidhi. Si po lidh, thot\u00eb \u00c7agllavica po digjet. Pse po digjet? Ti nuk e din, po b\u00ebhet luft\u00eb. Jo i them, k\u00ebtu \u00ebsht\u00eb qet\u00ebsi. Dhe un\u00eb e le pun\u00ebn, shikoj nga dritarja, edhe e shoh q\u00eb edhe tek ne. Turma po shkon, erdh\u00ebn t\u00eb armatosur… ato automjete. Ata hipin n\u00eb automjete, thyejn\u00eb xhama, por nuk m\u00eb p\u00ebrzun\u00eb at\u00eb dit\u00eb. Ata rrah\u00ebn nj\u00eb ose dy n\u00eb stacionin e trenit. Ja, k\u00ebshtu ishte, nat\u00ebn e kaluam. Ne kemi mbajtur roje n\u00eb nd\u00ebrtes\u00eb gjat\u00eb gjith\u00eb nat\u00ebs. T\u00eb nes\u00ebrmen n\u00eb m\u00ebngjes, b\u00ebra nj\u00eb pite, kurr\u00eb jet\u00ebn time nuk do t\u00eb b\u00ebj m\u00eb nj\u00eb pite t\u00eb till\u00eb [qeshje]. Dhe zgjohem dhe shoh f\u00ebmij\u00ebt q\u00eb shkojn\u00eb n\u00eb shkoll\u00eb pa \u00e7anta shpine. \u00c7far\u00eb \u00ebsht\u00eb kjo, po mendoj mos \u00ebsht\u00eb ndonj\u00eb fest\u00eb. Oh, n\u00ebna ime, nj\u00eb milion m\u00eb dukej i vog\u00ebl q\u00eb ishte me f\u00ebmij\u00eb dhe t\u00eb rritur jasht\u00eb. U\u00c7K dhe po gjuajn\u00eb me gur\u00eb, gjuajn\u00eb, thyejn\u00eb xhamat. Ne… ishte nj\u00eb lokal posht\u00eb nesh, ne shpresonim neve nuk do t\u00eb na djegin. K\u00ebtej digjet i gjith\u00eb Obiliqi, ku ishin sht\u00ebpit\u00eb private. Askush nuk dilte t\u00eb thoshte ndal, \u00e7far\u00eb po b\u00ebni. K\u00ebta sllovak\u00ebt ishin n\u00eb shkoll\u00eb. As nj\u00ebqind metra larg nesh, ushtria sllovake. Ata prisnin urdhrin, por m\u00eb pastaj na k\u00ebrkuan falje. Nuk kemi guxuar pa urdh\u00ebr. Kurse policia dilte dhe vet\u00ebm ua afronte me k\u00ebmb\u00eb gur\u00ebt q\u00eb t\u00eb na gjuajn\u00eb. Derisa andej i digjnin ato sht\u00ebpi, ne po q\u00ebndronim aty dhe nj\u00eb godin\u00eb pran\u00eb nesh, kur erdh\u00ebn aty, aty posht\u00eb po ashtu kishte lokale shqiptare, i vun\u00eb flak\u00ebn objektit. Njer\u00ebzit brenda b\u00ebrtisnin, at\u00ebher\u00eb ushtria nxitoi q\u00eb t\u2019i shp\u00ebtoj\u00eb. Dhe… dhe erdhi nj\u00eb polic amerikan q\u00eb punonte n\u00eb policin\u00eb e UNMIK-ut n\u00eb Obiliq, ai u mundonte t\u00eb bindte t\u00eb largohemi, ne nuk donim. N\u00eb fund na i keni pes\u00eb minuta q\u00eb t\u00eb largoheni, askush nuk do t\u2019ju mbroj\u00eb. Ne mor\u00ebm, duarbosh shkuam matan\u00eb rrug\u00ebs n\u00eb polici. Aty ishin nj\u00eb ose dy departamente, nuk e di sa t\u00eb m\u00ebdha ishin. Ishim t\u00eb palosur k\u00ebshtu si sardele. Aty vajz\u00ebs time i bie t\u00eb fik\u00ebt, ata qesheshin, ne nuk mundeshim ta p\u00ebrmendnim. Polic\u00ebt serb\u00eb nuk i lejonin t\u00eb dilnin jasht\u00eb rrethit kurse shqiptar\u00ebt… pik\u00ebrisht ashtu krenar\u00eb p\u00ebr at\u00eb \u00e7ka kan\u00eb b\u00ebr\u00eb. Dhe pastaj, ishim aty nga ora dhjet\u00eb deri n\u00eb tre. N\u00eb or\u00ebn tre, me tanke e n\u00eb kazerm\u00eb. Kemi qen\u00eb pes\u00eb dit\u00eb n\u00eb kazerm\u00eb. Kemi k\u00ebrkuar t\u00eb na \u00e7ojn\u00eb n\u00eb kufi, sepse kur… rezistova nga 99-ta deri n\u00eb 2004-n, pes\u00eb vjet. Asgj\u00eb m\u00eb mir\u00eb, e humb\u00eb pron\u00ebn, ne k\u00ebrkonim t\u00eb na d\u00ebrgonin n\u00eb kufi dhe le t\u00eb shkoj secili ku t\u00eb doj\u00eb. Por, ata nuk e desh\u00ebn k\u00ebt\u00eb. Dhe aty pat\u00ebm shum\u00eb komplikime. Dit\u00ebn e par\u00eb kur mb\u00ebrrit\u00ebm, na dhan\u00eb ushqim t\u00eb mir\u00eb. Dhe pastaj, ata na gatuan grur\u00eb dhe h\u00ebngr\u00ebm mis\u00ebr. Buk\u00eb e prer\u00eb n\u00eb makin\u00eb, pa mish, kishin ven\u00eb lulelak\u00ebr. Kan\u00eb v\u00ebn\u00eb gjell\u00eb krejt uj\u00eb. Ja, k\u00ebshtu jemi ushqyer. Shum\u00eb r\u00ebnd\u00eb edhe aty kaluam. Ata arrestuan Ivica \u00c7arapiqin. Ai nuk… ai punonte si p\u00ebrkthyes n\u00eb… i Karabinier\u00ebve. Ai dinte anglisht, p\u00ebrkthente vet\u00ebm p\u00ebr ne dhe nuk ishte udh\u00ebheq\u00ebsi yn\u00eb. E arrestuan edhe at\u00eb. Pastaj ne nuk donim t\u00eb largoheshim derisa ta sillnin. Pastaj, e l\u00ebshuan edhe at\u00eb p\u00ebrtej kufirit. Nuk ka t\u00eb drejt\u00eb t\u00eb vij\u00eb n\u00eb Kosov\u00eb. Gj\u00ebja m\u00eb e v\u00ebshtir\u00eb p\u00ebr mua ishte kur soll\u00ebn Popin Miroslav. Ai ishte n\u00eb Manastir, ku jan\u00eb konak\u00ebt. Ai ishte n\u00eb bodrum posht\u00eb. I vun\u00eb zjarrin atij konaku, kur erdhi ishte i t\u00ebri me bloz\u00eb. Teksa fshihej nga nxeht\u00ebsia, kishte vet\u00ebm nj\u00eb kryq, nj\u00eb ikon\u00eb dhe at\u00eb gj\u00ebn\u00eb ku e vendos ujin. Erdhi duke qar\u00eb. At\u00ebher\u00eb e kisha m\u00eb s\u00eb r\u00ebndi. Ai \u00ebsht\u00eb i s\u00ebmur\u00eb nga veshkat, donin edhe at\u00eb ta arrestonin. Mir\u00ebpo, derisa ata e arrestonin Ivic\u00ebn, ne arrit\u00ebm t\u00eb fshihnim Popin Miroslav. Dhe k\u00ebshtu, Avokati i Popullit Nowicki na vizitoi, askush tjet\u00ebr. Veli\u00e7eli erdhi, ashtu si me urdh\u00ebr. Ai nuk erdhi t\u00eb na luste apo t\u00eb na premtonte di\u00e7ka. Dhe pastaj me mashtrime na soll\u00ebn Gra\u00e7anic\u00eb. Do t\u00eb shkoni n\u00eb Gra\u00e7anic\u00eb vet\u00ebm p\u00ebr t\u00eb pushuar pak dhe p\u00ebr t\u00eb nd\u00ebrrohet eskorta tjet\u00ebr dhe do t\u2019iu \u00e7ojn\u00eb n\u00eb kufi. Kur erdh\u00ebm, nuk kishte asgj\u00eb nga ajo pun\u00eb. M\u00eb pas isha e akomoduar privatisht, pastaj n\u00eb kontejner\u00eb t\u00eb vjet\u00ebr dhe fikej rryma. Dhe nuk kishim… dim\u00ebr, muaji n\u00ebntor. Gjith\u00e7ka ishte e ngrir\u00eb, edhe uji edhe ushqimi edhe gjith\u00e7ka. Nuk h\u00ebngr\u00ebm asgj\u00eb p\u00ebr dy dit\u00eb. Pastaj shkuam te Avokati i Popullit n\u00eb Prishtin\u00eb. Ai i shkroi nj\u00eb let\u00ebr proteste K\u00ebshillit t\u00eb Sigurimit t\u00eb Kombeve t\u00eb Bashkuara, Qeveris\u00eb s\u00eb Serbis\u00eb dhe nuk e di kujt tjet\u00ebr. Vet\u00ebm at\u00ebher\u00eb erdh\u00ebn kontejner\u00eb t\u00eb rinj t\u00eb bardh\u00eb nga Rusia. Ishte pak m\u00eb mir\u00eb aty. P\u00ebrs\u00ebri, ne kishim dy shtret\u00ebr. Kishim p\u00ebr t\u2019u ngrohur me dru. Na dhan\u00eb frigorifer\u00eb, disa furra t\u00eb vogla. P\u00ebrs\u00ebri mund t\u00eb jetoj\u00eb disi. Nuk kishte… banja ishte e p\u00ebrbashk\u00ebt. 50 metra m\u00eb duhej t\u00eb shkoja p\u00ebr t\u00eb b\u00ebr\u00eb nj\u00eb dush. Makin\u00ebn e rrobave me radh\u00eb, gjithmon\u00eb kishte grindje, situata t\u00eb pak\u00ebndshme e k\u00ebshtu.
\nIntervistuesja: A besoni se serb\u00ebt dhe shqiptar\u00ebt mund t\u00eb nd\u00ebrtojn\u00eb nj\u00eb shoq\u00ebri m\u00eb t\u00eb mir\u00eb s\u00eb bashku?
\nOlgica Subotiq: Paj, nuk e besoj. Nuk e besoj! M\u00eb lejoni t\u2019ju them, me fqinj\u00ebt e mi t\u00eb i vjet\u00ebr un\u00eb shkoj n\u00eb Obiliq. Ende nuk e kam shitur sht\u00ebpin\u00eb. Fqinj\u00ebt e mi t\u00eb vjet\u00ebr m\u00eb mir\u00ebpresin gjithmon\u00eb. Dhe… por kan\u00eb ardhur njer\u00ebz t\u00eb ndrysh\u00ebm, t\u00eb panjohur. Ju nuk e dini se \u00e7far\u00eb jan\u00eb ata. E fqinj\u00ebt e vjet\u00ebr, edhe ata gjithashtu pendohen. Tani m\u00eb thirri n\u00eb telefon nj\u00eb grua, nj\u00eb fqinje, kam komunikuar me djalin e saj. Ia vran\u00eb djalin, ajo nuk di asgj\u00eb gj\u00eb p\u00ebr t\u00eb sepse nuk ishte me Tha\u00e7in, ku ta di un\u00eb. Dhe ajo, m\u00eb thot\u00eb a po vjen Olga, ka pyetur p\u00ebr mua. Thot\u00eb… [e pakuptueshme] telefonoje dhe shikoje a \u00ebsht\u00eb gjall\u00eb. Dhe ai m\u00eb th\u00ebrret. E pyes, a \u00ebsht\u00eb gjall\u00eb Fahria e ajo po qesh atje, e d\u00ebgjoj. Thot\u00eb, un\u00eb… tash m\u00eb b\u00ebri t\u00eb t\u00eb telefonoja p\u00ebr t\u00eb par\u00eb n\u00ebse je gjall\u00eb ti. I thash\u00eb, po. Dhe e pyeta p\u00ebr t\u00eb gjith\u00eb fqinj\u00ebt, p\u00ebr t\u00eb gjith\u00eb. I thash\u00eb, jam d\u00ebgjuar me Zhivk\u00ebn, e ruan foton q\u00eb b\u00ebre ti edhe ajo. E shikoja edhe un\u00eb para do dite. Dua t\u2019ju them se jetuam mir\u00eb, derisa filluan t\u00eb vinin k\u00ebta emigrant\u00ebt shqiptar\u00eb. Un\u00eb kisha dy familje n\u00eb lagje. Kur erdh\u00ebn k\u00ebta, shqiptar\u00ebt tan\u00eb nuk i njihnin si… q\u00eb jan\u00eb t\u00eb tyre. Na thoshin neve, pse rrini me ta. Ne shoq\u00ebroheshim edhe me ta. Sa her\u00eb q\u00eb shkoja n\u00eb Obiliq, ajo grua m\u00eb priste gjithmon\u00eb. Nj\u00eb her\u00eb kur shkova me gazetar\u00ebt gjerman\u00eb, i mora t\u00eb shohin se si ma kishin djegur sht\u00ebpin\u00eb ajo doli para meje, u pyet\u00ebm, gazetar\u00ebt u habit\u00ebn. M\u00eb pyeti p\u00ebr vajz\u00ebn time m\u00eb t\u00eb vog\u00ebl, Len\u00ebn, si \u00ebsht\u00eb ajo? Thash\u00eb se Lena ka nj\u00eb vajz\u00eb. Oh, qoft\u00eb sh\u00ebndosh e mir\u00eb, i ngrinte duart. Ata ndaluan dhe shikonin. Ja thash, a e shihni si jetonim ne fqinj\u00ebt. Por e gjith\u00eb kjo u prish tani. Dy pleqt\u00eb vdiq\u00ebn, nj\u00ebri q\u00eb ishte gjithashtu shqiptar, e shiti, nuk e di ku shkoi. Ajo ishte… jo, nuk ka m\u00eb, ajo fqinj\u00ebsia e vjet\u00ebr iku. Ja, un\u00eb nuk e kam shitur sht\u00ebpin\u00eb. E lash\u00eb nj\u00eb t\u00eb ma ruante sht\u00ebpin\u00eb time. M\u00eb paguan nga 50 euro p\u00ebr 11 vjet. Ai luan me mua si t\u00eb doj\u00eb. Nuk mund ta nxjerri jasht\u00eb, nuk do t\u00eb dal\u00eb. 11 vjet, non stop thot\u00eb, do ta blej, do ta blej. E as nuk e blen, e as asgj\u00eb.
\nIntervistuesja: Mendoni se nuk do t\u00eb b\u00ebhet m\u00eb mir\u00eb?
\nOlgica Subotiq: Urdh\u00ebro?
\nIntervistuesja: Mendoni se nuk do t\u00eb b\u00ebhet m\u00eb mir\u00eb?
\nOlgica Subotiq: I tako. Nuk e di, nuk e di. N\u00ebse vjen dikush i zgjuar p\u00ebr t\u00eb qeverisur me Kosov\u00ebn, do ta b\u00ebj\u00eb. Ata kishin \u00e7do t\u00eb mir\u00eb, \u00e7do t\u00eb mir\u00eb. Un\u00eb e kisha nj\u00eb koleg n\u00eb pun\u00eb. Ai ishte nj\u00eb djal\u00eb shum\u00eb i mir\u00eb. Ka punuar me mua dhe thot\u00eb… vajza i shkonte n\u00eb shkoll\u00eb publike. Ai thot\u00eb, oj teze Olga, po m\u00eb detyrojn\u00eb ta transferoj vajz\u00ebn time p\u00ebr t\u00eb shkuar n\u00eb nj\u00eb shkoll\u00eb private. Un\u00eb isha higjeniste, po ashtu edhe ai. Nuk kam si t\u00eb paguaj v\u00eblla, \u00e7far\u00eb nuk shkon. Ajo po m\u00ebson shqip, \u00e7far\u00eb r\u00ebnd\u00ebsie ka n\u00ebse shkon n\u00eb shkoll\u00eb shtet\u00ebrore. M\u00eb detyrojn\u00eb ta regjistroj n\u00eb privat, vijn\u00eb dhe m\u00eb k\u00ebrc\u00ebnojn\u00eb. Dhe kur, kur duhej t\u00eb shkonte, ishte n\u00eb pik\u00ebn kufitare mes Maqedonis\u00eb dhe thot\u00eb, teze Olga, nuk doja t\u00eb shkoja. Ai \u00ebsht\u00eb i varf\u00ebr, por \u00ebsht\u00eb i ndersh\u00ebm. Nuk doja t\u00eb shkoja, por babai m\u00eb mashtroi q\u00eb do t\u00eb shkojm\u00eb te xhaxhai n\u00eb Turqi. Kur shkova atje, pes\u00eb dit\u00eb nuk h\u00ebngra asgj\u00eb, vet\u00ebm q\u00eb f\u00ebmij\u00ebt t\u00eb ken\u00eb p\u00ebr t\u00eb ngr\u00ebn\u00eb, thot\u00eb ai. Ai ka dy f\u00ebmij\u00eb. Dhe kur u kthye, erdhi n\u00eb pun\u00eb. Un\u00eb po b\u00ebrtas, a t\u00eb ka p\u00ebrz\u00ebn\u00eb dikush? Kan\u00eb shkuar sht\u00ebpi m\u00eb sht\u00ebpi duke th\u00ebn\u00eb duhet t\u00eb largoheni, duhet t\u00eb largoheni. Na urdh\u00ebruan. Un\u00eb kurr\u00eb nuk do t\u00eb shkoja. Kur erdhi autobusi tha, t\u00eb m\u00eb marr\u00eb, t\u00eb m\u00eb kthej\u00eb, un\u00eb hipa i pari n\u00eb autobus. Nj\u00ebri e thirri baban\u00eb tim, \u00e7far\u00eb po b\u00ebn k\u00ebtu? K\u00ebshtu dhe k\u00ebshtu i tha, hyni. E at\u00ebher\u00eb m\u00eb dha buk\u00eb dhe pashtet\u00eb. At\u00ebher\u00eb h\u00ebngra pas pes\u00eb dit\u00ebsh. Ishte mir\u00eb p\u00ebr ta, ishte e v\u00ebshtir\u00eb p\u00ebr ne, por ishte m\u00eb e v\u00ebshtir\u00eb p\u00ebr ta. M\u00eb e v\u00ebshtir\u00eb, ata i d\u00ebbuan nga sht\u00ebpia e tyre njer\u00ebzit e tyre, ata duhej t\u00eb largoheshin. Dhe k\u00ebshtu.
\nIntervistuesja: Ju faleminderit![\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row]<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"[vc_row][vc_column][vc_column_text][\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Intervistuesja: A mund t\u00eb prezantoheni dhe t\u00eb tregoni na se nga jeni? Olgica Subotiq: Kam lindur n\u00eb Radev\u00eb dhe kam jetuar n\u00eb Obiliq, tani jam k\u00ebtu n\u00eb… n\u00eb kontejner\u00eb, tash jam n\u00eb banes\u00eb. Nuk e kam braktisur kurr\u00eb Kosov\u00ebn. Intervistuesja: Si e mbani mend periudh\u00ebn para luft\u00ebs? Olgica Subotiq: Para luft\u00ebs ishte p\u00ebr bukuri. N\u00eb […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":1003,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[22],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1904"}],"collection":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1904"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1904\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1905,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1904\/revisions\/1905"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/1003"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1904"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1904"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1904"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}