{"id":1860,"date":"2023-01-30T20:54:06","date_gmt":"2023-01-30T20:54:06","guid":{"rendered":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/?p=1860"},"modified":"2023-01-30T20:54:06","modified_gmt":"2023-01-30T20:54:06","slug":"valbona-azizi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/valbona-azizi\/","title":{"rendered":"Valbona Azizi"},"content":{"rendered":"

[vc_row][vc_column][vc_column_text]<\/p>\n\n

[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Intervistuesja: Okay. P\u00ebrsh\u00ebndetje Valbona, falemnderit shum\u00eb q\u00eb ke pranu me fol me mu. Qysh ta shpjegova pak ma heret kena me fol p\u00ebr eksperienc\u00ebn tonde si refugjate noshta kishim mujt me fillu me kur ka fillu lufta. Ku ke qen\u00eb, me kon ke qen\u00eb, \u00e7ka man n\u00eb mend?
\nValbona Azizi: S\u00eb pari ju p\u00ebrsh\u00ebndes. E kom nderin me tregu se me t\u00eb v\u00ebrtet ka qen\u00eb ni situat\u00eb tep\u00ebr e v\u00ebshtir\u00eb. Nashta edhe un\u00eb pse i kom pas\u00eb fmit\u00eb e vegj\u00ebl ma shum\u00eb kom menu p\u00ebr ata se sa p\u00ebr veti. Kom qen\u00eb e re dikun rreth 30 vjet. Jo e re po po menoj kom pas\u00eb ni eksperienc\u00eb, kom pas ni jet\u00eb shum\u00eb t\u00eb lumtun n\u00eb f\u00ebmini e ajo u p\u00ebrmbys p\u00ebrniher\u00eb. Edhe e kom pas t\u00eb v\u00ebshtir\u00eb me p\u00ebrballu realitetin se \u00e7ka po ndodh\u00eb. E dyta i kisha fmit\u00eb e vegj\u00ebl, hala n\u00eb pelena edhe kisha frik\u00ebn se ata tash jon\u00eb m\u00ebsu me lodra, jon\u00eb m\u00ebsu me dal\u00eb, jon\u00eb… kan\u00eb pas\u00eb ni jet\u00eb krejt tjet\u00ebr e p\u00ebrniher\u00eb me u mbyll\u00eb n\u00ebp\u00ebr sht\u00ebpija sa q\u00eb edhe dritareve ju qitshim plafa t\u00eb trash\u00eb q\u00eb mos me u pa rryma q\u00eb ka drit\u00eb n\u00eb shpi. Edhe fmive ton koh\u00ebn tu lujt me ta edhe tu ju thon shuni shuni shuni shuni edhe ata sikur t\u2019ishin t\u00eb mdhej edhe shujshin edhe ve\u00e7 na kqyrshin se \u00e7ka po bisedojm\u00eb edhe \u00e7ka po bojm\u00eb thu ti edhe ata ishin pjes\u00eb e po kuptojn\u00eb se \u00e7ka po bohet. P\u00ebrniher\u00eb ka qen\u00eb ni ndryshim se p\u00ebrpara jo s\u2019po e du k\u00ebta, b\u00ebrtitshin, qajshin i lypshin ato t\u00eb drejtat e veta sa ishin ma t\u00eb lir\u00eb, po p\u00ebrniher\u00eb edhe ata thu ti e kuptun q\u00eb s\u2019ka ma me k\u00ebrku, q\u00eb kjo \u00ebsht\u00eb qeshtu edhe ata shujshin. Lajmet i nd\u00ebgjoshim, filloj lufta, filloj masakra te familja e Adem Jasharit edhe me t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb ishte ni thymje p\u00ebr neve se s\u2019dijshim \u00e7ka po ndodh\u00eb, s\u2019dijshim qysh kemi me u mbrojt\u00eb p\u00ebr veti edhe thjesht \u00e7ka kemi me bo. Lajmet ishin aq t\u00eb tmerrshme sa q\u00eb edhe n\u00eb radio e maj n\u00eb mend vjehrri jem e zinte Europa e Lir\u00eb q\u00eb ata gazetar\u00eb kishin informacione pak ma t\u00eb thella se sa lajmet q\u00eb i jepte televizioni. Ashtu ni hallakam\u00eb n\u00eb tru tu bojke q\u00eb thjesht nuk dijshe \u00e7ka ma tutje. E maj n\u00eb men erdh nana jem, ajo e kish mbyll\u00eb sht\u00ebpin\u00eb se ka qen\u00eb vet\u00eb n\u00eb sht\u00ebpi edhe erdh, i kish mush\u00eb tri kese a kat\u00ebr kese a me ushqim. Edhe un\u00eb p\u00ebrniher\u00eb \u00e7ka u bo, pse nana, \u00e7ka ke bo k\u00ebshtu. Edhe ajo po thot\u00eb a nuk i nd\u00ebgjove lajmet, s\u2019kemi me guxu as me dal\u00eb. Kah erdha krejt \u00ebsht\u00eb polici, para shpis\u00eb aty se na e kemi shpin\u00eb pak si n\u00eb qend\u00ebr te Posta e Vog\u00ebl, e para post\u00ebs p\u00ebrball\u00eb shpis\u00eb ton\u00eb ten\u00eb e madhe me ni asi pizgaver q\u00eb e kishte vet\u00ebm tyta ju shinte edhe ai e sillte at\u00eb tyten kah t\u00eb dojke. Tha nana gati jon\u00eb kan\u00eb tu m\u00eb q\u00ebllu po qe ika. Oh Zot. Edhe…
\nIntervistuesja: Ty a t\u00eb ka ndodh\u00eb me pa ksi tenka?
\nValbona Azizi: Po. Edhe tash t\u00eb nes\u00ebrmen nana nashta edhe ish lodh\u00eb edhe ra ashtu edhe po thot\u00eb tha uh qysh kom harru me ble uj\u00eb t\u00eb Prolomit se ajo p\u00ebrdorte at\u00eb uj\u00eb edhe un\u00eb uh thash hajt po shkoj po ja blej a din nuk i tregova k\u00ebrkujt, fmijt\u00eb flejshin edhe un\u00eb thash hajt t\u00eb shkoj t\u00eb ja blej nan\u00ebs. Edhe kom dal\u00eb te rruga kryesore aty, oh kur e kom pa ni tenk\u00eb qashtu e ajo tyta edhe ai kah ec\u00ebsha un\u00eb ai m\u00eb p\u00ebrcillte kshtu. Mu p\u00ebrniher\u00eb mu dha ni trim\u00ebri edhe po du me shku me ble ujin, po le t\u00eb m\u00eb q\u00ebllon. Edhe hyna, i bleva 6 shishe sa kishin met\u00eb n\u00eb dyqan edhe ai dyqangjia po thot\u00eb ma shpejt, ma shpejt se m\u00eb bonte me gisht kah ai pizgaveri aty. Edhe po thot\u00eb ma shpejt se po ikim, po e mbyllim dyqanin. Un\u00eb u hutova kuku a mungon edhe di\u00e7ka a din po ai s\u2019m\u00eb la, un\u00eb e mora ujin pa pagu ve\u00e7 m\u00eb ka than\u00eb ik\u00eb ma shpejt. E kom marr\u00eb ujin edhe jom nis\u00eb te shpija. Edhe tu ec\u00eb ai rruga k\u00ebshtu pak t\u00eb nalt edhe tu ec\u00eb e kishe k\u00ebshtu flokt e po e kqyri q\u00eb ve\u00e7 pritsha qetash kur t\u00eb m\u00eb q\u00ebllon. Po, deshti fati s\u2019m\u00eb q\u00eblloj, hyna mrena n\u00eb shpi. Po i shoh k\u00ebta ulun te radio n\u00eb vesh, po nd\u00ebgjojn\u00eb lajme. Edhe tash nijshim prej familjar\u00ebve q\u00eb filanin e kishin maltretu ja kishin marr\u00eb krejt senet. Tash ni rrug\u00eb ma posht\u00eb na po nd\u00ebgjojm\u00eb q\u00eb ju kish hi policia n\u00ebp\u00ebr shpija qysh kan\u00eb qen\u00eb tu hang\u00ebr buk\u00eb edhe pjatat qashtu i kan\u00eb lan\u00eb ve\u00e7 ju kan\u00eb than\u00eb ikni prej k\u00ebtu. Edhe na tash u mbledh\u00ebm k\u00ebshtu n\u00eb lagje, burrat se grat\u00eb n\u00eb shpi. Edhe burrat u mbledh\u00ebn n\u00eb lagje se \u00ebsht\u00eb lagje e mbyllun a din edhe po thon\u00eb \u00e7ka me bo, a ma mir\u00eb t\u00eb ikim vet mos t\u2019i presim policin\u00eb me na ardh\u00eb ashtu ve\u00e7 me tesha q\u00eb thojn\u00eb me dur\u00eb n\u00eb xhepa me dal\u00eb. Edhe kur hyni burri mrena po thot\u00eb tha na e lam me kerre njani, e kish ni traktor, secili kerrin e vet edhe krejt ato i kishin sistemu, ti merre k\u00ebta kush s\u2019ka kerr a din krejt ishin bo gati ata q\u00eb me kerre me dal\u00eb. Kur n\u00eb mramje po ndigjojm\u00eb q\u00eb me kerre te rrethi s\u2019ka shans\u00eb me dal\u00eb, policia te rrethi i flamurit nuk po lejon k\u00ebrkon, po i maltreton a po ju merr \u00e7ka kan\u00eb edhe s\u2019bon me kerre me dal\u00eb. Edhe tu i rreh n\u00ebp\u00ebr rrug\u00eb e tu ju marr\u00eb paret e tu i maltretu secilin. Edhe ata sa shkojshin te rrethi k\u00ebshtu kur e kan\u00eb pa tjert a din se \u00e7ka po ndodh\u00eb jon\u00eb munu me ik\u00eb a din n\u00ebp\u00ebr rrug\u00eb tjera dyt\u00ebsore, po aty polici ish gjithkah edhe secilin kon e kan\u00eb nxan me kerr at\u00eb dit\u00eb e kan\u00eb rreh, e kan\u00eb maltretu, ju kan\u00eb marr\u00eb pare \u00e7ka kan\u00eb pas\u00eb n\u00eb kerr. Edhe na tham jo at\u00ebher\u00eb me kerre s\u2019po dalim po a din \u00e7ka po bojm\u00eb, me tren se e shihshim trenin q\u00eb prej qyteteve tjera njer\u00ebzit po ikin me tren. Edhe na vendos\u00ebm. Un\u00eb e kisha ni torb\u00eb t\u00eb vog\u00ebl, mora do sene sa mujta p\u00ebr fmi, p\u00ebr veti asnjo, as p\u00ebr burrin, vet\u00ebm tesha t\u00eb fmive. Edhe do pashteta, do keksa, a din q\u00eb me pas\u00eb bile di\u00e7ka. Ni tegull mjalt\u00eb, isha e dyshimt thojsha po m\u00eb thehet e krejt mi p\u00ebrlyn teshat, po prap e mshtjella mir\u00eb thash bile mjalt\u00eb t\u00eb kemi a din se s\u2019po dijm\u00eb kah po shkojm\u00eb, s\u2019po dijm\u00eb \u00e7ka po na pret. Edhe vendos\u00ebm, u \u00e7um n\u00eb m\u00ebngjes. Un\u00eb tash fmit\u00eb po i veshi edhe tash ka qen\u00eb interesant, djalin e madh Joni i ka pas\u00eb 5 vjet edhe ai \u201cmami pse po mi vesh kso tesha t\u00eb mira\u201d \u2013 i thash se po shkojm\u00eb te Donati. Donati \u00ebsht\u00eb djali i tez\u00ebs tem po ishin n\u00eb ni mosh\u00eb, po tezja jem tu m\u00eb thirr\u00eb n\u00eb telefon ma p\u00ebrpara hajde me mu se un\u00eb po shkoj n\u00eb Gostivar se ajo burrin e Gostivarit e hajde me mu se luft\u00eb ka me u bo n\u00eb Prishtin\u00eb. Edhe un\u00eb jo moj po \u00e7far\u00eb lufte, hajt. Edhe tash Joni po thot\u00eb a uu te Donati po shkojm\u00eb, po gzohet. Edhe kur dulem tash u vesh\u00ebm, ai kur po e sheh lagjen krejt ishin bo gati njer\u00ebzit me pleq t\u00eb smut\u00eb tu i majt n\u00eb shpin\u00eb qe qeshtu. Edhe ai kur dul \u201co mami tha a krejt k\u00ebta po vijn\u00eb t\u00eb Donati a?\u201d. I thash jo mami k\u00ebta po shkojn\u00eb tjet\u00ebr kun e na po shkojm\u00eb te Donati edhe ti tash nuk bon me fol kurgjo. Edhe e mbyll\u00ebm sht\u00ebpin\u00eb edhe u nis\u00ebm rrug\u00ebs…
\nIntervistuesja: A keni ec\u00eb deri te treni?
\nValbona Azizi: Po, po kemi shku n\u00eb kam qashtu secili i kemi ndihmu njani tjetrit. Kush ka qen\u00eb i lir\u00eb, djemt e ri p\u00ebr shembull ju kan\u00eb majt torbat njer\u00ebzve ose fmit\u00eb e kojshis\u00eb. Aty nuk o kqyr jo ti fmit\u00eb e tu maj edhe po secili o angazhu p\u00ebr mi nimu njani tjetrit q\u00eb me pas\u00eb sa ma leht\u00eb se ishte… njo tre pleq e di q\u00eb kan\u00eb qen\u00eb n\u00eb karroca. Edhe ata qysh me i bart\u00eb me karroca me i shty. Edhe kur kemi dal\u00eb te rruga kryesore e maj n\u00eb mend prej Qerimit deri posht\u00eb sa shihet rruga te posht\u00eb ka qen\u00eb zi, rruga n\u00eb mes ka qen\u00eb me njer\u00ebz, a knena anash n\u00ebp\u00ebr trotuare ka qen\u00eb kah 10 ose 20 tub polic\u00eb t\u00eb Serbis\u00eb. Edhe kemi ec\u00eb qashtu. Ata nuk na kan\u00eb nguc\u00eb gjat\u00eb rrug\u00eb ve\u00e7 na shiqojshin, na ec\u00ebshim qeshtu si ushtar\u00eb secili qysh kemi mujt edhe ka qen\u00eb bajagi larg, nuk e di sa kilometra, po Fush\u00eb Kosov\u00eb…Prishtin\u00eb \u2013 Fush\u00eb Kosov\u00eb. Edhe kemi mrri te stacioni i trenit. Aty erdh treni, hajde tash secili me hyp n\u00ebp\u00ebr trena, tu u shty njer\u00ebzit se ishte treni i vog\u00ebl kundra mas\u00ebs sa pritshin njer\u00ebzit me hy. Edhe e maj n\u00eb mend nana jem tash po ja jep Jetonit ni kaqket t\u00eb pleq\u00ebve edhe e shtini n\u00eb kabin\u00eb edhe po i thot\u00eb kur hin polici bonu si budall\u00eb a din q\u00eb je me t\u00eb meta. Edhe ai e vnoj kaqketen edhe at\u00eb kojshin tjet\u00ebr Visarin, ai ishte ni djal\u00eb ashtu i gjat\u00eb, i bukur, edhe ai kur u vesh me at\u00eb jakne nana jem po i thot\u00eb kthehu ku po shkon ti n\u00eb das\u00ebm a; shko veshi teshat e shkyme q\u00eb i ki. Edhe nejse hyn\u00ebm n\u00eb tren, tash po hin polici, ai kishe ashtu me fjal\u00eb t\u00eb mira q\u00eb tash kur t\u00eb mrrijm\u00eb n\u00eb Bllac\u00eb \u00ebsht\u00eb krejt toka e minume, ju duhet me ec\u00eb shinave t\u00eb trenit kur t\u00eb dilni prej trenit. Edhe kishte ashtu ni, kishte kishe mir\u00ebsi a din po m\u00eb vjen keq \u00e7ka po ndodh\u00eb po un\u00eb jom tu e kry detyr\u00ebn tem qashtu ma jepte at\u00eb shpjegimin q\u00ebndrimi i tij. Edhe tash rrug\u00ebs tu shku i kemi pa njer\u00ebzit ose fmit\u00eb e ata ashkali e gjujshin trenin me dhe, me gur\u00eb, me \u00e7ka kish, me \u00e7ka gjejshin n\u00ebp\u00ebr tok\u00eb.
\nIntervistuesja: Po, pra ju hyp\u00ebt n\u00eb tren edhe mrrijt\u00ebt n\u00eb Bllac\u00eb.
\nValbona Azizi: Po mrrijt\u00ebm n\u00eb Bllac\u00eb edhe…
\nIntervistuesja: A munesh pak me ma shpjegu Bllac\u00ebn qysh u dok?
\nValbona Azizi: Po, shum\u00eb mir\u00eb muj me ta… ni ferr q\u00eb nuk muj me p\u00ebrshkru njer\u00ebzit qysh i kom pa krejt me lloqe n\u00ebp\u00ebr jo shatora se ti kur t\u00eb hin n\u00eb shator e ke bile kok\u00ebn pak duhesh me u ul\u00eb, ata kan\u00eb qen\u00eb vet\u00ebm najllon qysh kishin mrri njer\u00ebzit a din q\u00eb thojn\u00eb ve\u00e7 kok\u00ebn me shti a trupin krejt jasht. E krejt lloq lloq lloq se ka ra shi edhe na tash ai vjehrri jem po e sheh ni si ni pjes\u00eb qatje ni ledin\u00eb edhe po thot\u00eb mos u turrni atje n\u00eb at\u00eb ku jon\u00eb njer\u00ebzit t\u00eb lloqi po hajt po ulemi qetu n\u00eb ledin\u00eb bile \u00ebsht\u00eb past\u00ebrt bari. Kur jo hajde niher\u00eb po provojm\u00eb n\u00eb mujshim atje me dal\u00eb te rruga, rruga ishte nalt, na i shihshim kerret q\u00eb i kishin nal. Po provojm\u00eb n\u00ebse na lajn\u00eb, n\u00ebse jo kthehemi qetu n\u00eb ledin\u00eb. Edhe qashtu n\u00ebp\u00ebr turren e njer\u00ebzve. I kom pa do njer\u00ebz q\u00eb sot kur i shoh thom Oh Zot qysh kan\u00eb mujt me nejt, kur i pytsha q\u00eb sa dit\u00eb je, q\u00eb tri, q\u00eb kat\u00ebr. Edhe kur mrrim aty te rruga ata i kishin vnu rampat polict maqedon edhe ve\u00e7 thojshin *flet tjet\u00ebr gjuh\u00eb* prej ktuhit. A nashta dashti fati q\u00eb i than\u00eb Maqedonis\u00eb \u00e7ele kufinin edhe n\u00eb qato momente na dham pare njanit, ni ushtar ashtu i ri se nuk mujshe me ju dhan\u00eb pare secilit. Edhe ai pranoj, na \u00e7eli rampen edhe hyp\u00ebm… vijshin nashta njo 100 n\u00eb dit\u00eb autobusa p\u00ebr me i t\u00ebrhjek tash k\u00ebta njer\u00ebzit prej Bllac\u00ebs. Edhe po na \u00e7ojn\u00eb tash… un\u00eb p\u00ebr shembull po i thom a…
\nIntervistuesja: A e dijshi ku po ju \u00e7on shoferi?
\nValbona Azizi: Jo, jo. Si delet a din qobani i thot\u00eb shkoni n\u00eb qet an\u00eb ato shkojn\u00eb, dilni tash knej; qashtu na s\u2019dijshim kah po shkojm\u00eb. Po kur hyp\u00ebm n\u00eb autobus na krejt lloq ma u bon\u00ebm derisa mrrin\u00ebm t\u00eb rruga. Edhe po i thom atij vozit\u00ebsit a bon thash un\u00eb me shku n\u00eb Shkup e kom axh\u00ebn. Ai k\u00ebshtu tu vozit\u00eb po thot\u00eb nuk guxojm\u00eb me ju lan\u00eb t\u00eb lir\u00eb, tash kemi me ju \u00e7u me ni ven ve\u00e7 dijeni q\u00eb k\u00ebtu jeni t\u00eb lir\u00eb nuk keni mo polic\u00eb p\u00ebrmi kry, jeni ma t\u00eb sigurt\u00eb, a nuk guxoj me t\u00eb zbrit\u00eb prej autobusit.
\nIntervistuesja: Ku ju \u00e7un?
\nValbona Azizi: Na \u00e7un n\u00eb Stankovec. Aty masnej ushtar\u00ebt amerikan\u00eb e krejt k\u00ebta t\u00eb KFOR-it t\u00eb NATO-s tu bo tenda ton nat\u00ebn e ton dit\u00ebn niher\u00eb kur mrrin\u00ebm e deri nat\u00ebn von\u00eb tu bo tenda. Me shti kryt. Edhe na met\u00ebm ni nat\u00eb n\u00eb Stankovec. Aty masi na prun\u00ebn pelena p\u00ebr fmi t\u00eb vog\u00ebl t\u00eb letr\u00ebs q\u00eb n\u00eb Prishtin\u00eb si pata pa me sy se ishin tep\u00ebr shtrejt a din e aty edhe pelena t\u00eb letr\u00ebs na prun\u00ebn, e ushqim e konzerva e buk\u00eb e uj\u00eb e \u00e7ka t\u00eb dush. Vet\u00ebm p\u00ebr VC ishte shum\u00eb problem se hala si kishin maru po nejse ajo ni nat\u00eb s\u2019ish kurgjo po \u00e7ka me bo tash t\u00eb nes\u00ebrmen. Po edhe t\u00eb nes\u00ebrmen deshti fati i gjet\u00ebm do t\u00eb njofsh\u00ebm, erdh\u00ebn na murr\u00ebn, na \u00e7un deri n\u00eb stacion tha a din. Un\u00eb lypsha \u00e7om deri n\u00eb stacion t\u00eb autobusave un\u00eb masnej kom ku shkoj a din ve\u00e7 ju lenani t\u00eb lir\u00eb. Edhe me dy kerre qysh kemi qen\u00eb na kan\u00eb \u00e7u deri n\u00eb stacion t\u00eb autobusave \u2013 a keni nevoj\u00eb edhe di\u00e7ka \u2013 kurgjo s\u2019kemi nevoj\u00eb. A na as pare s\u2019kishim. Po ajo kojshikja q\u00eb ishte me neve ajo po thot\u00eb hajdeni niher\u00eb po ulemi qetu. Jemi ul\u00eb kemi hang\u00ebr qebapa q\u00eb kaniher\u00eb kur m\u00eb bjen n\u00eb men \u00e7far\u00eb a din \u00e7far\u00eb kohe kemi qen\u00eb n\u00eb Prishtin\u00eb e tash po na bjen n\u00eb men po edhe ishim untu. E nejse, hongr\u00ebm edhe hyp\u00ebm n\u00eb autobus p\u00ebr me na \u00e7u n\u00eb Gostivar. N\u00eb Gostivar un\u00eb e kisha tez\u00ebn, ai burri i tez\u00ebs e kish gjet\u00eb shpin\u00eb, e kishin lajm\u00ebru njerin q\u00eb m\u00eb vjen a din \u00e7ika e motr\u00ebs me burr\u00eb e me vjehrri edhe ni kojshi e edhe ata hi\u00e7 bre mos ki dert na dy shpija qe ku i ki n\u00eb dispozicion. Edhe kur shkum u vendos\u00ebm mir\u00eb. Qysh i kan\u00eb lan\u00eb shqiptart e shkret\u00eb. Ata punojshin n\u00eb Zvic\u00ebr e kishin lan\u00eb shpijen me te tona a din po pluhun e bateriat e uji nuk punojshin e i kishin do a din. Mir\u00ebpo, ai burri jem elektro dijke me i ndreq. E dulem i blejt\u00ebm senet \u00e7ka kan\u00eb pas\u00eb nevoj\u00eb. Edhe qeshtu, un\u00eb i kisha fmin\u00eb e vegj\u00ebl, ata kishin shum\u00eb suvenira a din k\u00ebshtu t\u00eb bukur e u tutsha po i thejn\u00eb, e po i thom asaj grus\u00eb a bon njan\u00ebn dhom\u00eb mbylleni e a din qitni k\u00ebto senet \u00e7ka i keni ma… ajo hajt moj se kurgjo nuk \u00ebsht\u00eb, po le ti thejn\u00eb fmi jon\u00eb. Aq ma a din na kan\u00eb prit\u00eb tep\u00ebr di\u00e7ka mir\u00eb. Kur masnej po na lajm\u00ebrojn\u00eb q\u00eb n\u00eb filan venin po japin ve\u00e7 merre ni tenxhere edhe shko merre gjellen, sa an\u00ebtar\u00eb jeni qaq copa mish ti qitshin edhe gjell\u00ebn \u00e7ka kan\u00eb me mish, me lakna, me pasul, me pire, me gullash a din patate me mish t\u00eb blum e kishte a din do gjellna q\u00eb ve\u00e7 e merrshim tenxheren edhe na fillum qashtu me i marre se s\u2019kishim t\u00eb holla me veti.
\nIntervistuesja: A u bo problem veshmbathja?
\nValbona Azizi: E p\u00ebr veshmbathje e kemi pas\u00eb problem se na un\u00eb p\u00ebr veti edhe burri jem ve\u00e7 teshat e trupit, kurgjo s\u2019kom pas\u00eb hi\u00e7, ve\u00e7 ni torb\u00eb tesha t\u00eb fmive. E tash filloj me u bo nxeht\u00eb se 7 prilli, 8 prilli, 9 prilli, ve\u00e7 filloj atje me u… a un\u00eb i kisha k\u00ebto trenerkat e trasha. Edhe po i thom asaj grus\u00eb un\u00eb n\u00eb Gostivar kurr s\u2019kisha qen\u00eb e as q\u00eb dijsha ku ka treg edhe po i thom asaj grus a bon qeshtu qeshtu \u2013 po. Edhe shkum na, s\u2019di as ku gjet\u00ebm a kush na i dha ato pare, nuk e di nuk po m\u00eb kujtohet. Ni djal\u00eb i axh\u00ebs t\u00eb burrit mu dok. A din na gjeti ai prej jashtit a din a keni pare, jo valla s\u2019kemi pare, ai na dha do pare edhe ky gazda se na i kallxum se a din s\u2019kemi, krejt qato \u00e7ka i pat\u00ebm ja dham policit, na l\u00ebshoj me ardh edhe met\u00ebm na. Edhe nejse dola un\u00eb masnej n\u00eb treg kur tash un\u00eb dojsha me ble me krah t\u00eb shkurt se nxeht\u00eb, kur ajo gruja, \u00e7ika e gazd\u00ebs a din po thot\u00eb tha marre se ti je nuse, \u00ebsht\u00eb marre me vesh kimon a din. Tha qe qekjo bluza deri k\u00ebtu a din \u00ebsht\u00eb tamon se….
\nIntervistuesja: n\u00ebr brryla.
\nValbona Azizi: Po n\u00ebr brryla se… E tesha t\u00eb shkurta moj pantolla t\u00eb shkurt \u2013 jo \u2013 edhe nuk… un\u00eb kuku at\u00eb fjal\u00ebn jo moj. Edhe u duht i bleva nipar pantolla t\u00eb gjat\u00eb po k\u00ebshtu t\u00eb holl\u00eb. Po nejse ajo p\u00ebr mu ish tep\u00ebr mir\u00eb. Edhe k\u00ebshtu. Masnej… Eh tash po na tregojn\u00eb q\u00eb p\u00ebrve\u00e7 gjellnave a din n\u00ebse nuk ju p\u00eblqen aty muni me shku me marr\u00eb ndihma. Edhe po na kallxon ajo gruja qe ku \u00ebsht\u00eb veni. Ish si ni shitore edhe shkoni merrni atje kishin pru me tona, veshmbathje, holloopka p\u00ebr fmi a din, pigjama \u00e7ka t\u00eb dush p\u00ebr fmi. Edhe trenerka, kapuqa. Kur po shkoj n\u00eb at\u00eb an\u00ebn tjet\u00ebr un\u00eb tash p\u00ebr fmi se kisha fort dertin se tri par\u00eb tesha i kisha mujsha me ja la ato a din edhe koha e mir\u00eb u tershin, po p\u00ebr veti kisha problemin. Kur po shkoj n\u00eb at\u00eb pjes\u00ebn tjet\u00ebr q\u00eb po i shoh teshat p\u00ebr t\u00eb mdhaj. E masnej kom marr\u00eb trenerka e pantolla e qeshtu ve\u00e7 me krah t\u00eb gat\u00eb…se nuse ti nuk bon me u vesh\u00eb. Edhe nuk m\u00eb thirrshin n\u00eb em\u00ebn po n\u00eb emnin e burrit. Edhe po nejse ajo mu nuk m\u00eb pengojke a din tu i marr\u00eb parasysh\u00eb q\u00eb na e l\u00ebshun shpin\u00eb edhe na thirrshin n\u00eb dreka a din ata t\u00eb af\u00ebrmit a din kan\u00eb ardh\u00eb refugjat\u00eb prej Kosov\u00ebs, hajdeni n\u00eb drek\u00eb te un\u00eb, hajdeni… E p\u00ebr mu ajo ishte di\u00e7ka thojsha sa t\u00eb mir\u00eb. Mik\u00ebpritja ka qen\u00eb tep\u00ebr di\u00e7ka. Un\u00eb sa kom mujt me vrejt, tjet\u00ebr kun nuk e di, ve\u00e7 un\u00eb atje masnej asni sen nuk na ka mungu. Shkojshim masnej merrshim edhe mish, ve, djath…
\nIntervistuesja: Edhe gatujshit edhe n\u00eb shpi…
\nValbona Azizi: Po se na kuzhin\u00ebn e kishim ajo krejt tenxheret e Zvicrres e shkreta. Edhe masnej morr\u00ebm a din tash nime edhe t\u00eb vijke keq me shku me marr\u00eb drek\u00eb, hajt ti po shkon me marr\u00eb drek\u00ebn po \u00e7ka me bo m\u00ebngjesin masnej fmit\u00eb e vegj\u00ebl nuk i hajshin ato dreka a din edhe shkojshim me marr\u00eb ndihma sikur sot a din kur t\u00eb del kur t\u00eb shkon n\u00eb Intereks e mush me \u00e7ka ki nevoj\u00eb edhe kthehesh n\u00eb shpi, qashtu e kemi pas\u00eb, i merrshim senet…
\nIntervistuesja: Ju keni nejt n\u00eb Gostivar 3 muj?
\nValbona Azizi: Po, po kemi nejt… jo ma pak se 3 muj, nja 2 muj. Edhe \u00e7ka u kan\u00eb ma me r\u00ebnd\u00ebsi po na thojn\u00eb q\u00eb let\u00ebr t\u00eb identifikimit na nuk kishim, nuk i murr\u00ebm na vet\u00ebm let\u00ebrnjoftimin e kisha me veti. Po si refugjat me shku u duhke me u \u00e7u n\u00eb ora 5 me prit n\u00eb ren, ajo tash kur m\u00eb erdh reni u mshel\u00eb se ata u lodh\u00ebn ma tu punu. M e ni ven krejt refugjat\u00eb, hajde tash t\u00eb nes\u00ebermen prap me shku n\u00eb ora 5, k\u00ebshtuq\u00eb po du me than\u00eb hjek\u00ebm derisa i murr\u00ebm ato a din me na fotografu me emen mbiem\u00ebn e me dhan\u00eb gisht e ato. Edhe nejse kur i murrem edhe un\u00eb po i kqyri k\u00ebshtu, kur po thot\u00eb deri me 30 qershor vlen. Po i thom burrit qysh more sa hjek\u00ebm na me nxjerr\u00eb k\u00ebt\u00eb let\u00ebrnjoftim e kjo ve\u00e7 deri n\u00eb qershor po na vlejka, ishte maji, e thojsha kjo ve\u00e7 p\u00ebr 1 muj e sa po. E qaty e mora vesh q\u00eb kjo paska qen\u00eb krejt e programune…
\nIntervistuesja: Edhe ka me u kry…
\nValbona Azizi: Q\u00eb na dikun n\u00eb qershor paskemi me u kthy n\u00eb Prishtin\u00eb.
\nIntervistuesja: A e man n\u00eb mend Prishtin\u00ebn p\u00ebr her\u00eb t\u00eb par\u00eb kur je kthy? Qysh u dok?
\nValbona Azizi: Oh prej kerrit kur… prej kufinit kur e kalum kufinin q\u00eb hin\u00ebm n\u00eb Kosov\u00eb e me i pa ato shpija krejt t\u00eb shpune me pluma e k\u00ebrkush n\u00eb rrug\u00eb, e ish rrit\u00eb bari thu ti q\u00eb 10 vjet s\u2019kemi qen\u00eb se jo p\u00ebr 1 muj. Po shkat\u00ebrrim total. Kur hin\u00ebm n\u00eb Prishtin\u00eb pak ma ndryshe a din se ishte koha kur Forcat Serbe ve\u00e7 jon\u00eb t\u00ebrhjek. Na jemi kthy dikun, se k\u00ebta me 12 \u00ebsht\u00eb n\u00ebnshkru Marr\u00ebveshja, na kemi ardh\u00eb… k\u00ebta e kan\u00eb pas\u00eb deri em 21 me u t\u00ebrhjek forcat serbe, e na me 23 jemi nis\u00eb p\u00ebr Kosov\u00eb. E dmth kush e ka pas\u00eb njet me u kthy jon\u00eb ardh\u00eb meniher\u00eb t\u00eb nes\u00ebrmen me 13-tin hala pa u t\u00ebrhjek forcat. Po un\u00eb pse i kisha fmit\u00eb e vegj\u00ebl pse me u kthy as s\u2019dijshim ku po kthehem. Edhe me veti tash k\u00ebto ndihmat kur n\u00eb stacion merre me men kur na hyp\u00ebn kat\u00ebr thas\u00eb mill t\u00eb Amerik\u00ebs na i dhan\u00eb me veti. E pse more ku 4 thas\u00eb, ku me i \u00e7u, jo se s\u2019dihet. Edhe nime s\u2019dijshim ku po kthehemi e a e kemi… Po fati jon\u00eb shpin\u00eb se kishin djeg\u00eb. Kish hi dikush tash a kan\u00eb hi serbt a kan\u00eb hi shqiptar\u00ebt nuk e di. Kishin hi, kishin marr\u00eb do sene po jo t\u00eb vlefshme. Kryesore d\u00ebm nuk kan\u00eb bo se n\u00ebp\u00ebr shpija tjera masnej a din k\u00ebshtu fillun njer\u00ebzit me tregu q\u00eb kishin bo d\u00ebm e i kishin shky kauqat e a din k\u00ebshtu n\u00eb m\u00ebnyra t\u00eb ndryshme. E te prind e mi p\u00ebr shembull kur kom shku krejt me ketchup a din me ketchup kuq murin e kishin shkru t\u00eb Serbis\u00eb k\u00ebshtu edhe frizin e kishin hjek prej rrym\u00ebs, a nashta u nal rryma a s\u2019po di ve\u00e7 ajo era a din q\u00eb ishin prish\u00eb senet. Ish kjamet. Po n\u00eb shpi te na nuk, nuk ishin do sene t\u00eb vogla q\u00eb s\u2019ishin me randsi, kryesore d\u00ebm nuk pat. Edh na fillum qeshtu kadal kadale me u ju rikthy jet\u00ebs. Tash mill kishim, kryp kishim, rryma… p\u00ebr rrym\u00eb kemi hjek shum\u00eb se mas luft\u00ebs meniher\u00eb u nalke. Ni maqin\u00eb tesha me l\u00ebshu u bojke histori se u nalke edhe uji edhe rryma. E tash n\u00eb koh\u00ebn kur i kishe ti dyjat a din shum\u00eb pak koh\u00eb ka qen\u00eb kur kan\u00eb qen\u00eb te dyjat.
\nIntervistuesja: P\u00ebr me leshu maqinen.
\nValbona Azizi: Po p\u00ebr me l\u00ebshu maqinen, e un\u00eb buren e laknave e musha me uj\u00eb kur vijke uji e tash u nalke uji vijke rryma 2 or\u00eb. Edhe gutu me e l\u00ebshu maqinen e prej asaj me kove qeshtu i qitsha uj\u00eb maqin\u00ebs derisa ti zin\u00eb. E masnej n\u00eb shp\u00ebrlamje e l\u00ebshojsha a din kur n\u00eb qat koh\u00eb kur ish edhe rryma edhe uji.
\nIntervistuesja: Falemnderit shum\u00eb![\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row]<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

[vc_row][vc_column][vc_column_text] [\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]Intervistuesja: Okay. P\u00ebrsh\u00ebndetje Valbona, falemnderit shum\u00eb q\u00eb ke pranu me fol me mu. Qysh ta shpjegova pak ma heret kena me fol p\u00ebr eksperienc\u00ebn tonde si refugjate noshta kishim mujt me fillu me kur ka fillu lufta. Ku ke qen\u00eb, me kon ke qen\u00eb, \u00e7ka man n\u00eb mend? Valbona Azizi: S\u00eb pari ju p\u00ebrsh\u00ebndes. […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":1003,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[22],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1860"}],"collection":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1860"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1860\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1861,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1860\/revisions\/1861"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/1003"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1860"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1860"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1860"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}