{"id":1492,"date":"2022-04-14T09:12:20","date_gmt":"2022-04-14T09:12:20","guid":{"rendered":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/?p=1492"},"modified":"2022-04-14T12:59:08","modified_gmt":"2022-04-14T12:59:08","slug":"elmaze-gashi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/elmaze-gashi\/","title":{"rendered":"Elmaze Gashi"},"content":{"rendered":"

[vc_row][vc_column][vc_column_text]<\/p>\n\n

[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text]<\/p>\n

Intervistuesja: Rita Berisha
\nE intervistuara: Elmaze Gashi<\/p>\n

R.B.: Faleminderit q\u00eb ke ardh\u00eb edhe po na kallxon rr\u00ebfimin tond. A munesh me m\u2019kallxu ka fillimi i luft\u00ebs, ku je kon? Me kon je kon?<\/p>\n

E: Un\u00eb jom kon n\u2019shpi, me fmi. V\u00ebllaun e kom pas aty me gru, me djal. Se ata lagjia e tyne jon t\u00ebrhek, jon ardh\u00eb ma posht\u00eb se o kon stacioni af\u00ebr i policis\u00eb. Aty \u00e7do nat\u00eb t\u00eb bombardimeve na me stres se edhe filloi d\u00ebbimi i popullat\u00ebs, prej ni lagjes n\u00eb lagjen tjet\u00ebr. Lagjia nalt ku e kom pas un\u00eb familjen teme ata ran\u00eb, erdh\u00ebn te lagjia jon\u00eb. Vishin policia n\u2019rrug\u00eb, na dil me fmi, opet u kthejshim, hajt se s\u2019hishin n\u00eb \u00e7do shpi. Hishin n\u00eb do shpija e u kthejshin. M\u2019kujtohet ni moment kur jom dal\u00eb n\u2019rrug\u00eb [kom thon] \u201ckuku ku e kom djalin?\u201d Djali n\u2019Beshik. Edhe po thot, mu kujtojke q\u00eb e kom pas n\u2019Beshik po po thot kunati \u201cjo jo un\u00eb e kom Durimin n\u2019dor\u00eb\u201d. Ai e kish pas. Prap\u00eb u kthym edhe ni sen q\u00eb mas shumti s\u2019mujsha me e bind Fjoll\u00ebn, Fjolla tani i bani pes\u00eb vjet se si ka pas n\u00eb at\u00eb koh\u00eb, e qitsha me flejt mi kpuca se s\u2019dishe kur po vjen me t\u2019qit prej shpis\u00eb. Bile thojsha le t\u2019jet\u00eb mathun se o kon prilli n\u2019at\u00eb koh\u00eb, marsi n\u00eb t\u00eb v\u00ebrtet\u00eb. Marsi, prilli koha e ftoft\u00eb. Kur erdh\u00ebn ma q\u00eb dul\u00ebm se na tri her\u00eb jemi dal\u00eb n\u2019rrug\u00eb e jemi kthy prap\u00eb. Her\u00ebn e kat\u00ebrt na qit\u00ebn. Si dul\u00ebm prej shpis\u00eb…<\/p>\n

R.B.: Ju kan\u00eb d\u00ebbu?<\/p>\n

E: Po. N\u2019sokak, si dul\u00ebm prej shpis\u00eb, v\u00ebllaun tem edhe burrin i dajt\u00ebn prej kolon\u00ebs, i shtin\u00ebn me ni shpi. V\u00ebllaun e kan\u00eb rreh, burrin jo. I kan\u00eb pla\u00e7kit \u00e7ka kan\u00eb pas\u00eb pare, jau kan\u00eb marr\u00eb prej xhepave edhe i l\u00ebshun. Tani na n\u2019kolon\u00eb, n\u2019rrug\u00eb…Kerret ma na met\u00ebn n\u2019oborr. Kur jemi dal\u00eb n\u2019kolon\u00eb jemi taku me do familjar\u00eb, ata na mur\u00ebn n\u2019kerr. Udh\u00ebtimi na ka zgjat nja ni jav\u00eb n\u2019kufi, n\u2019Ka\u00e7anik, n\u00eb Elez Han. Kush ka pas\u00eb mund\u00ebsi n\u00ebp\u00ebr shpija me shku gjet mill me bo me uj\u00eb me pjek n\u2019teneqe, ku gjojshin n\u00ebp\u00ebr ara me hong\u00ebr. Un\u00eb do keksa me veti t\u00eb djalit n\u2019kerr qaty. Shishen e harrova. Si i qelke syt\u00eb lypke \u201cbup\u201d \u2013 nuk dike me thon \u201cbuk\u00eb\u201d. Ni nat\u00eb tani kemi nejt se kerret s\u2019na i lan\u00eb, meten n\u00eb Elez Han aty n\u00eb at\u00eb fabrik\u00ebn e \u00e7imentos. S\u2019na lan\u00eb me e kalu kufinin e u duft me shku n\u2019Bllac\u00eb. Aty n\u00eb Bllac\u00eb u takova me kunet\u00ebt e mi. Ata dul\u00ebn se fmit ma t\u2019rritun, ata kalun. Na i lshun ato far\u00eb t\u00eb improvizumet, ato shatorrat. Ni nat\u00eb e bon\u00ebm aty.<\/p>\n

R.B.: N\u00eb Stankovec po menon.<\/p>\n

E: N\u00eb Stankovec kemi flejt n\u2019kerr… Jo n\u2019Stankovec, po n\u2019Bllac\u00eb, n\u2019kufi. N\u00eb Elez Han, n\u2019fabrik\u00eb, ni jav\u00eb dit\u00eb n\u2019kerr kena flejt. Se s\u2019lejshin me kerre me kalu. Tani u duft mi lon kerret aty se ish n\u2019pytje jeta, s\u2019kishe \u00e7ka me hong\u00ebr. Tani kalum n\u00eb Bllac\u00eb. Ajo fabrika e \u00e7imentos o kon qaty me Bllac\u00ebn. E n\u00eb at\u00eb pjes\u00ebn ku jon kon refugjat\u00ebt n\u00eb Bllac\u00eb kalum, ku jon kon t\u00eb improvizume ato shatorrat. Qaty e kemi bo ni nat\u00eb gjum\u00eb. Tani kemi dal\u00eb kemi prit nja 4 or\u00eb n\u2019kufi. Qaty o kon tmerr se njonin kunat e dajt\u00ebn me ni autobus tjet\u00ebr, prej tute q\u00eb po na ndajn\u00eb se aty edhe i kan\u00eb rreh edhe policia maqedone se njer\u00ebzit secili ngajke me hyp n\u2019qat autobus ku e kish familjen. Qaty o kon tmerr prej maqedon\u00ebve. Fati q\u00eb mu sem ndajten prej familjes. Jemi hyp n\u00eb autobus se s\u2019dishim ku po na qojn\u00eb. Tani jemi shku n\u2019Stankovec. N\u2019Stankovec kom nejt ni muj dit\u00eb me shpres\u00eb q\u00eb osht p\u00ebrvjetori i NATO-s edhe po kthehemi. Burri jem \u201cPo kthehemi, kemi mu kthy gjithqysh n\u2019Kosov\u00eb\u201d. T\u2019mit\u00eb shkun n\u2019Gjermani, njoni kunat shkoi n\u2019Franc\u00eb, njona kunat\u00eb n\u00eb Norvegji. Veq un\u00eb me fmin\u00eb ma t\u2019vog\u00ebl meta ni muj n\u00eb Stankovec. Prej atuhit tani u detyrum \u2013 filloi mu nxeh koha. T\u2019piqke dilli. S\u2019kishe kushte. Ku t\u2019na dul emri. Na dul emri p\u00ebr Kanad\u00eb. Nuk e refuzum, shkum n\u2019Kanad\u00eb. Atje mo na prit\u00ebn super, super mir\u00eb deri kryetari i komun\u00ebs \u2013 se na n\u00eb Halifas kena mrri \u2013 kryetari i komun\u00ebs kur kena dal prej aeroplanit na ka p\u00ebrsh\u00ebndet secilin. Me kolica p\u00ebr fmi, me kolica p\u00ebr pleq, dikujna kpuca, se qysh jena dal prej shpis\u00eb, njer\u00ebzit dath\u00eb e math\u00eb. Na prit\u00ebn. I kena bo krejt analizat sh\u00ebndet\u00ebsore, aty na mur\u00ebn gjakun, u pastrum, na dhan\u00eb tesha prej t\u00eb brendshmeve, me jakne, me tesha t\u00eb brendshme, me krejt. Tani na qun n\u00eb kamp. Aty n\u2019kamp kena nejt nja 3 jav\u00eb, 4 jav\u00eb s\u2019po di sakt\u00eb tash.<\/p>\n

R.B.: Qysh o kon ai kamp?<\/p>\n

E: Ai kampi ka qen\u00eb kamp ushtarak po i ri, sefte kemi hi na. Po \u00e7ka o kon e keqja se jemi kon tri familje, ni dhom\u00eb kemi flejt, qekjo. Kuzhina o kon, je shku je ushqy. Tani jon kon ato sallat e aktiviteteve. N\u2019qytet merrshe leje, shkojshe ose t\u2019qojshin me kombi, u paraqitshin ato vizitat e mjek\u00ebve. Veq qajo o kon e keqja me flejt ni dhom\u00eb. Un\u00eb isha me fmi t\u2019vog\u00ebl, ishin do q\u00eb rrishin shum\u00eb, ngojshin muzik\u00eb e bojshin muhabet e se shujshin drit\u00ebn, aty fmija kish nevoj\u00eb me flejt. Tani shkum, transferin q\u00eb u duke, u paraqitshe p\u00ebr me shku n\u00eb Vinipeg. Aty jena shku, me sponzor, ata t\u2019kan\u00eb sponzorizu. E kena gjet banes\u00ebn me mobilje, qito elementaret krejt \u00e7ka jan\u00eb plus e ke marr\u00eb ato big check-un q\u00eb na vyke qato perde e tepiha, qato q\u00eb kan\u00eb mungu. Po na u kthym, lyp\u00ebm p\u00ebr mu kthy, nuk nejt\u00ebm. Ushqimin e kena pas n\u2019banes\u00eb p\u00ebr nimuj deri t\u00eb njoftohesh ti me qytetin, deri ti dish marketat. Qito senet elementare krejt i ke pas.<\/p>\n

R.B.: A keni pas\u00eb mund\u00ebsi me punu?<\/p>\n

E: Jo, na dul ajo leja e pun\u00ebs, na dul, po na dojshim mu kthy, se na dul. Bile se prit\u00ebm edhe delke n\u00eb shtator ai \u00e7eku i vjesht\u00ebs. Na u lajm\u00ebrum p\u00ebr mu kthy.<\/p>\n

R.B.: Edhe mandej ju kan\u00eb kthy ata?<\/p>\n

E: Po edhe d\u00ebshira, bile kur jena shku n\u00eb emigracion, se burri jem e folke anglishten, kur jena shku n\u00eb emigracion mu lajm\u00ebru, u paraqit\u00ebm tani mas nja dy dite erdh\u00ebn prej emigracionit me p\u00ebrkthys me m\u2019pyt mu se un\u00eb nuk e folsha anglishten, me m\u2019pyt mu a po m\u2019detyron burri, a jom edhe un\u00eb e mendimit p\u00ebr mu kthy.<\/p>\n

R.B.: Edhe jeni kthy p\u00ebr ktu?<\/p>\n

E: Edhe u kthym ktu.<\/p>\n

R.B.: Qysh ke ktu kur u kthyt?<\/p>\n

E: Kur u kthym ktu…valla se di…shpija e d\u00ebmtume, e vjedhne me \u00e7ka ka, mu ka duft me hi mathun. Deri e kena pastru, deri e kena rregullu se kan\u00eb nejt aty edhe refugjat\u00eb e kan\u00eb hi \u00e7ka po di un\u00eb policia e kush kan\u00eb hi. E kom gjet shpin\u00eb tmerr, tani deri u rahatum. Fati prej ktyn\u00eb fatkeq\u00ebsive, fati q\u00eb burrin e thirr\u00ebn n\u00eb aeroport me punu se su dike, krejt pa pun\u00eb. Prej gjitha t\u00eb kqijave, qajo e mir\u00eb q\u00eb bile u pun\u00ebsu.<\/p>\n

R.B.: Ia ka nis\u00eb me punu<\/p>\n

E: Po.<\/p>\n

R.B.: E fmit\u00eb qysh jon kon n\u2019k\u00ebt\u00eb periudh\u00eb? Edhe n\u2019kerr edhe n\u00eb…<\/p>\n

E: Valla fmit\u00eb shum\u00eb keq se Fjolla kur u kthym n\u00eb shtator i boni 5 vjet, dmth Fjolla i ka pas\u00eb kat\u00ebr vjet e gjys n\u00eb at\u00eb koh\u00eb. Po fmija e pajshin q\u00eb di\u00e7ka nuk osht n\u2019rregull se na pajshin edhe neve q\u00eb mosdisponimi. Edhe n\u2019qat momentin kur vllaun tem edhe burrin tem \u2013 se na kena piskat\u00eb \u2013 kur i kan\u00eb marr\u00eb i kan\u00eb shti me ni shpi, Fjolla jem o kon ka \u00e7mendet se m\u2019pajke mu tu b\u00ebrtit. Tani edhe me flejt n\u2019kerr bre, s\u2019ka buk\u00eb, ku po shkojna, pse spo kthehemi n\u2019shpi. Edhe pse atje kur shkum, jo lodra, jo krejt, kur mrrit\u00ebm n\u2019Kanad\u00eb, jo lodra, jo tesha, e joshin fmin\u00eb, po ajo pak e ngurraft\u00eb a din, si bojshin p\u00ebrshtypje se ish e lodhne fmija, edhe prej rrug\u00ebs, edhe prej disponimit t\u2019prind\u00ebve edhe prej gjendjes, e nike nashta edhe muhabetin ton\u00eb. Fmija absorbon edhe pse nashta s\u2019din mu shpreh\u00eb \u00e7ka po i mungon, ajo i jet\u00eb n\u00eb kry.<\/p>\n

R.B.: Iu kan\u00eb met n\u2019kry.<\/p>\n

E: Po.<\/p>\n

R.B.: E me ma kallxu pak ma n\u2019detaje qet rrug\u00ebtimin p\u00ebr Kanad\u00eb, qysh ju dul\u00eb leja p\u00ebr Kanad\u00eb?<\/p>\n

E: Vallah me thon t\u2019drejt\u00ebn…<\/p>\n

R.B.: A qysh aplikut?<\/p>\n

E: As q\u00eb kemi apliku. Burri dy motra n\u2019Australi. Erdh njoni djal i motr\u00ebs prej Australie se ai ish ardh veq me kqyr ku jon familjar\u00ebt erdh edhe ai me insistu me na marr neve se met\u00ebm na shum\u00eb, ni muj dit\u00eb. Tash jon lajm\u00ebru njer\u00ebzit ku kan\u00eb dasht, kan\u00eb prit n\u2019rend ku kan\u00eb dasht, n\u2019cilin shtet, ku kan\u00eb pas familjar\u00eb edhe qatje i kan\u00eb qu. Ky burri jem nuk ka dasht tu menu q\u00eb po kthehemi na n\u2019Kosov\u00eb edhe s\u2019dojke me dal jasht\u00eb. Tani ia nis\u00ebn ata vet\u00eb me bo lista me hjek popullat\u00ebn me e shp\u00ebrnda prej aty.<\/p>\n

R.B.: Prej Stankovecit.<\/p>\n

E: Prej Stankovecit. Edhe neve vet\u00eb na kan\u00eb shkru, as menja s\u2019na merrke. Na pritshim q\u00eb masi erdh ky nipi i burrit, q\u00eb ky po bon di\u00e7ka po shkojm\u00eb n\u00eb Australi. Na dul emri p\u00ebr Kanad\u00eb edhe nuk e refuzum prej tute se ishin n\u2019pytje fmija, u nxe koha, s\u2019kishe kushte, ni muj dit\u00eb, ti s\u2019kishe banjo. Stankoveci o kon tmerr.<\/p>\n

R.B.: A keni pas ushqim mjaftush\u00ebm n\u00eb Stankovec?<\/p>\n

E: Po ushqim t\u2019that\u00eb ke pas. \u00c7do njani kemi pas nashta ka pak pare aty. Von\u00eb ia nis\u00ebn mi pru ato trafikat aty mrena ku kishe mund\u00ebsi me ble, se n\u2019fillim ti ke hong\u00ebr ushqim t\u2019that\u00eb bre kuku, s\u2019ke pas mund\u00ebsi as shishen me p\u00ebrv\u00eblu, fmis mi dhon qum\u00ebsht. Kushtet jon kon katastrof. Banjot jon kon veq t\u00eb improvizume me llastika qaty me shku.<\/p>\n

R.B.: Me llastika:<\/p>\n

E: Tu prit n\u2019ren, midis fush\u00ebs banjo.<\/p>\n

R.B.: E qysh u lajshit, ose fmit qysh i lajshe?<\/p>\n

E: Fmit hiq niher, kur u nxe koha e nxejshim ujin n\u2019diell, u nxejke kanta e plastik\u00ebs n\u2019diell edhe e lajshe fmin\u00eb jasht\u00eb qaty, i qitshe uj\u00eb. P\u00ebr veti…legenat e mdhaj qishtu na i dhan\u00eb ndihma, e nxejshe shishen e bone ni tush trupit, kryt laje jasht\u00eb, u duke me e la kryt jasht\u00eb shatorrit qaty. Qitu ni shatorr, qaty njo, qaty njo. Edhe u kon ftoft\u00eb shum\u00eb, me jakne p\u00ebrthekut flejshim…prilli…me 31 mars jemi dal\u00eb prej shpis\u00eb, ni muj dit\u00eb n\u2019Stankovec. Ti llogarite krejt prillin jena kon n\u2019Stankovec. Dita u nxejke, nata e ftoft\u00eb. Ma kur o kon shi nja tri-kat\u00ebr dit\u00eb, deri shkojshe te banjot, ku jon kon banjot larg, n\u00ebp\u00ebr shi, n\u00ebp\u00ebr lloq me e qu fmin\u00eb…tmerr.<\/p>\n

R.B.: Sa t\u2019ka ra me nejt n\u2019Kanad\u00eb?<\/p>\n

E: N\u2019Kanad\u00eb kena shku diku m\u00eb 1-2 maj se krejt prillin jena kon n\u2019Stankovec e jena kthy prej Kanad\u00ebs m\u00eb 11 shtator. Tash maj, qershor, korrik, gusht, m\u00eb 11 prill jena kthy. Edhe na lutshin vallah. Mu m\u2019thojshin ti ki t\u2019drejt\u00eb me e marr familjen tone, bashkim t\u2019familjes, burrit qashtu. Po me shpres\u00eb q\u00eb po bohet mir\u00eb u kthym.<\/p>\n

R.B.: Vendos\u00ebt mu kthy.<\/p>\n

E: Po.<\/p>\n

R.B.: Okay, faleminderit shum\u00eb.<\/p>\n

E: Faleminderit edhe ty.<\/p>\n

[\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row]<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

[vc_row][vc_column][vc_column_text] [\/vc_column_text][\/vc_column][\/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text] Intervistuesja: Rita Berisha E intervistuara: Elmaze Gashi R.B.: Faleminderit q\u00eb ke ardh\u00eb edhe po na kallxon rr\u00ebfimin tond. A munesh me m\u2019kallxu ka fillimi i luft\u00ebs, ku je kon? Me kon je kon? E: Un\u00eb jom kon n\u2019shpi, me fmi. V\u00ebllaun e kom pas aty me gru, me djal. Se ata lagjia e […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":1003,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[22],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1492"}],"collection":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1492"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1492\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1496,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1492\/revisions\/1496"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/1003"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1492"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1492"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/museumofrefugees-ks.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1492"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}